Jak nadawcy publiczni wykorzystali pieniądze z abonamentu?

dodano: 2016-06-15 11:04 | aktualizacja: 2016-06-15 14:49
autor: Janusz Sulisz | źródło: KRRiT

Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji opublikowała raport „Realizacja przez spółki mediów publicznych planów finansowo-programowych uzgodnionych z KRRiT na 2015 r.” Dokument powstał w oparciu o szczegółową analizę porównawczą planów programowo-finansowych składanych przez 19 nadawców publicznych z ich faktycznym wykonaniem wynikającym ze sprawozdań rocznych.

Prosimy o wyłączenie blokowania reklam i odświeżenie strony.

Celem była analiza wykonania przez poszczególne spółki planów uzgodnionych z KRRiT głównie pod kątem wykorzystania przyznanych im w 2015 r. środków abonamentowych.

Obowiązek uzgodnień planów finansowo-programowych z nadawcami wynika z ustawy o radiofonii i telewizji. Zgodnie z rozporządzeniem Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji z 27 kwietnia 2011 r. spółki mediów publicznych corocznie przedkładają KRRiT plany programowe zawierające m.in. koszty i źródła finansowania audycji. Na podstawie tych planów Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji przydziela tym mediom środki abonamentowe.

PROGRAM

Nadawcy publiczni realizowali plany programowe w kształcie uzgodnionym z Krajową Radą Radiofonii i Telewizji w zakresie struktury gatunkowej programów. Każda ze spółek nadawała, zgodnie z art. 21 ust. 1 ustawy o rtv, wszystkie wymagane kategorie audycji: informacyjne, publicystyczne, dotyczące kultury, edukacyjne, propagujące sport zawodowy i amatorski oraz rozrywkowe. Natomiast modyfikacje w stosunku do planów dotyczyły przede wszystkim:
- udziałów poszczególnych kategorii audycji w rocznym czasie emisji programów;
- udziałów tematyki dotyczącej regionów w programach regionalnych;
- udziałów warstwy słownej w programach radiowych;
- czasu trwania pasm lokalnych w programach radiofonii regionalnej;
- czasu trwania audycji dla mniejszości narodowych i etnicznych;
- czasu trwania audycji preferowanych;

TVP SA

a) Udział ustawowych kategorii audycji
- W programie TVP 1 – w porównaniu z planami – spółka zwiększyła udział rozrywki i nieznacznie sportu. Zmniejszono także udział audycji premierowych (z 46% do 31%) w rocznym czasie emisji, co wynikało z wciąż niedostatecznego finansowania spółki ze środków abonamentowych. W TVP 2 wprowadzono w stosunku do planów niewielkie zmiany, podnosząc o kilka pkt. proc. udziały rozrywki oraz edukacji. Ponadto, w TVP 2 zwiększono, w porównaniu z planami udział premier, do 45% rocznego czasu emisji.
- W programach regionalnych TVP SA, w porównaniu z planami, wystąpiły zauważalne różnice w udziałach poszczególnych kategorii audycji. Jednak zgodnie z planami nadal dominowała w nich oferta informacyjno-publicystyczna (średnio zajmując 26% rocznego czasu emisji).
- Atutem oferty regionalnej była wyższa niż planowano obecność treści edukacyjnych. Więcej czasu poświęcono promowaniu walorów turystycznych i potencjału inwestycyjnego województw, historii poszczególnych miast, czy też regionalnych zwyczajów i tradycji.
- W programach wyspecjalizowanych, TVP Info, TVP Historia, TVP Kultura, TVP Rozrywka, TVP Seriale i TVP ABC, zgodnie z planami realizowano obowiązki programowe zapisane w koncesjach.

b) Udział tematyki regionalnej
- W większości programów oddziałów terenowych TVP (10 z 16) odnotowano spadki udziałów problematyki regionalnej w stosunku do planów, ale jej udział był nadal dość wysoki – w żadnym z programów nie spadł poniżej 39%. Natomiast w programach, w których udział tej tematyki wzrósł, stanowił on nawet 87% rocznego czasu emisji (np. TVP Olsztyn).

c) Audycje dla mniejszości narodowych i etnicznych oraz społeczności posługujących się językiem regionalnym
- Ofertę tego rodzaju nadawano stale w sześciu programach oddziałów terenowych oraz paśmie wspólnym programów regionalnych. W porównaniu z planami nie nadano oferty dla mniejszości narodowych i etnicznych w dwóch programach (TVP Kielce i TVP Wrocław), co oznaczało skrócenie czasu trwania tego rodzaju audycji w ofercie TVP SA o 31 godzin w stosunku do planu.

d) Preferowane przez KRRiT elementy programu
- W programach TVP 1 i TVP 2 spółka zrealizowała plany w zakresie audycji z kategorii preferowanych przez KRRiT: w TVP 1 wydłużono łączny czas trwania audycji preferowanych o 98 godz., a w TVP 2 – o 23 godziny.
- W programach regionalnych spółka skróciła – w porównaniu z planami - wymiar czasowy tego typu audycji: łącznie we wszystkich programach, o 444 godz.; w paśmie wspólnym – o 512 godz.

PR SA

a) Udział ustawowych kategorii audycji
- W Programach 1, 2 i 3 modyfikacje były niewielkie. W Programie 1 – zgodnie z planami - skupiono się przede wszystkim na realizacji funkcji informacyjnej i opiniotwórczej. Program 2 pełnił przede wszystkim funkcję kulturotwórczą, koncentrując się głównie na kulturze wysokiej (literatura, teatr, muzyka poważna), jak też – choć w mniejszym stopniu – na popularnej. W Programie 3 funkcja informacyjna i opiniotwórcza łączyła się z rozrywką oraz edukacją muzyczną w zakresie gatunków niszowych.
- W Programie 4 zwiększono w porównaniu do planów udział audycji rozrywkowych, a zmniejszono udziały kultury i edukacji.
- W programach wyspecjalizowanych, nadawanych w technologii DAB+ (PR 24, Radio Rytm i Radio dla Dzieci), spółka realizowała plany w wersji uzgodnionej z KRRiT i wypełniała obowiązki programowe zawarte w koncesjach.

b) Udział warstwy słownej
- Programy 1-3 PR SA charakteryzował wysoki udział słowa (43% rocznego czasu emisji w Programie 2, 49% - w Programie 3 i 70% - w Programie 1). W Programach 1 i 2 udział warstwy słownej był od 8 do 10 pkt. proc. wyższy od planowanego, w Programie 3 nieznacznie go obniżono (o 2 pkt. proc.).
- W Programie 4, w porównaniu z planami, udział słowa spadł, z 36% do 30% rocznego czasu emisji. Mimo tych zmian Program 4 – w warstwie słownej – zachował zgodnie z planami swój edukacyjny wymiar.

c) Preferowane przez KRRiT elementy programu
- We wszystkich programach zrealizowano plan w zakresie obecności i czasu trwania audycji z kategorii preferowanych. W Programie 1 nadano łącznie o 238 godz. audycji więcej niż założono w planie, w Programie 2 – o 42 godz., w Programie 3 – o 48 godz., a w Programie 4 – o 6 godz.

RADIOFONIA REGIONALNA

a) Udział ustawowych kategorii audycji
- Różnica między zaplanowanymi udziałami ustawowych kategorii, a ich realizacją wyniosła w większości programów od 1 do 5 pkt. proc. Nie miała zatem znaczącego wpływu na jakość nadawanej oferty oraz jej gatunkowe zróżnicowanie. Gros spółek (10 z 17), jeśli już dokonywało zmian w stosunku do planu, dążyło do zredukowania w programach popularnej muzyki rozrywkowej na rzecz zwiększenia udziałów edukacji i kultury.
- Spółki utrzymały na zaplanowanym poziomie różnorodność oferty. Zdecydowana większość nadała wszystkie planowane do emisji tytuły audycji, modyfikując niekiedy czas ich trwania. Jeśli natomiast wprowadzano do programu nowe audycje, nieujęte w planie, to dotyczyły one przede wszystkim tematyki wyborczej w związku z przebiegiem wyborów na Urząd Prezydenta RP oraz do Sejmu i Senatu.
- Trzy rozgłośnie tworzyły – zgodnie z planami - ofertę dla mieszkańców dużych miast w regionie: Radio Zachód (dwa programy: Radio Zielona Góra i Radio Gorzów), Radio Wrocław (Radio RAM) i Radio Lublin (Radio Freee). Struktura gatunkowa tych programów i poziom ich nasycenia tematyką miejską nie odbiegały od planów.
- Oferta programowa tworzona przez rozgłośnie została poszerzona o trzy programy wyspecjalizowane o charakterze kulturalno-muzycznym, uruchomione w technologii DAB+ przez Radio Kraków, Radio Szczecin i Radio Wrocław. W sierpniu 2015 r. koncesję otrzymał czwarty program cyfrowy, o charakterze informacyjno-publicystycznym, tworzony przez Radio Opole. Zawartość tych programów, w tym udział audycji wyspecjalizowanych był zgodny z planami i warunkami koncesji.

b) Udział warstwy słownej
- Średni udział słowa w programach spółek wyniósł 52% rocznego czasu emisji. Najwyższy odsetek warstwy słownej cechował programy Radia Kraków, Radia PiK i Radia dla Ciebie (67-71%), a najmniejszy – Radia Szczecin, Radia Wrocław i Radia Koszalin (35-41%). W porównaniu z planami pięć spółek zmniejszyło minimalnie udziały warstwy słownej (o 1-4 pkt. proc.; Radio Merkury, Radio Olsztyn, Radio PiK, Radio Rzeszów i Radio Wrocław), trzy pozostawiły udziały na zaplanowanym poziomie (Radio Kraków, Radio Lublin i Radio Opole), a dziewięć zwiększyło udział słowa w programie (Radio Białystok, Radio Katowice, Radio Gdańsk, Radio Kielce, Radio Koszalin, Radio Łódź, Radio dla Ciebie, Radio Szczecin i Radio Zachód).

c) Udział tematyki regionalnej
- Na tematykę poświęconą sprawom regionu przeznaczano średnio 39% rocznej oferty. W 12 programach zwiększono jej obecność w porównaniu z planami (od 1 pkt. Proc. w programach Radia Białystok i Radia Olsztyn do 8 pkt. proc. w programie Radia Kielce). W dwóch – utrzymano planowany poziom tej tematyki (Radio Opole i Radio Wrocław), a w trzech nieznacznie go zmniejszono (o 3 pkt. proc. w Radiu Rzeszów, o 4 pkt. proc. w Radiu Katowice i o 5 pkt. proc. w Radiu Zachód).

d) Pasma lokalne
- Zgodnie z planami program regionalny rozszczepiały na pasma lokalne: Radio Katowice (pasma dla Bielsko-Białej, Częstochowy); Radio Kraków (dla Tarnowa i Nowego Sącza); Radio dla Ciebie (dla Radomia, Ostrołęki, Płocka i Siedlec); Radio Merkury (dla Poznania, Konina, Kalisza, Piły, Leszna); Radio Koszalin (dla Słupska); Radio Olsztyn (dla Elbląga i Ełku) oraz Radio Opole (pasma lokalne dla miejscowości powiatu opolskiego). Natomiast Radio Łódź – mimo uzgodnień z KRRiT - nie nadawało pasma rozszczepianego dla Sieradza, przesuwając termin uruchomienia pasma na II kwartał 2016 r.
- Spółki zrealizowały plany w zakresie struktury gatunkowej pasm lokalnych. W ich ramach nadawały audycje informacyjne i publicystyczne, a w niektórych pasmach także dotyczące kultury, edukacji i sportu. Wyjątek stanowiły działania Radia Merkury. Spółka nadała de facto pełnowymiarowy program o charakterze rozrywkowym (z dominacją muzyki), a nie planowane pasma lokalne w wersji uzgodnionej z KRRiT.
- W większości rozgłośni (poza Radiem Koszalin i Radiem Olsztyn), nie zrealizowano planu w zakresie czasu trwania pasm – był on z reguły krótszy od planowanego, w niektórych przypadkach (Radio Kraków i Radio dla Ciebie) nawet o kilkadziesiąt godzin.

e) Audycje dla mniejszości narodowych i etnicznych oraz społeczności posługujących się językiem regionalnym
- Ofertę adresowaną do tej grupy odbiorców nadawano stale w 11 programach rozgłośni regionalnych. W dziewięciu audycje nadano zgodnie z planem, a w dwóch zmniejszono ich wymiar czasowy (w programie Radia Lublin o 4 godz., w programie Radia Koszalin o 5 godz.).

f) Preferowane przez KRRiT elementy programu
- Z realizacji planów w tym zakresie wywiązało się 12 spółek, natomiast pięć zrealizowało mniejszą liczbę godzin tych audycji: Radio dla Ciebie (łącznie o 8 godz. audycji mniej), Radio Katowice (14), Radio Merkury (41), Radio Łódź (85) oraz Radio Lublin (86)

ABONAMENT

a) Wykorzystanie abonamentu przydzielonego przez KRRiT
Większość spółek radiowych (tj. Polskie Radio SA oraz 16 regionalnych rozgłośni) wykorzystało abonament na uzgodnione zadania misyjne zawarte w planie finansowo-programowym na 2015 r. Wyjątkiem jest spółka Radia Katowice SA., która dokonała modyfikacji tej części planu. Przeznaczyła mniej otrzymanych środków abonamentowych na zaplanowane audycje dla mniejszości narodowych i etnicznych oraz na emisję cyfrową w DAB +. Uzyskane środki przeznaczyła na wydatki związane z tworzeniem programu regionalnego.
Telewizja Polska SA również dokonała modyfikacji w uzgodnionym planie finansowym. Zmiany polegały na przesuwaniu otrzymanych środków między zadaniami, tj. ponieważ w trakcie roku okazało się, że wydatki na tworzenie i rozpowszechnianie programów regionalnych oraz TVP Historia i TVP Kultura TVP były niższe niż planowano, spółka postanowiła powstałą nadwyżkę przeznaczyć na dofinansowanie tworzenia programu dla dzieci (TVP ABC) oraz programów ogólnokrajowych (TVP 1, TVP 2). Oceniając opisane zmiany należy stwierdzić, że dokonane modyfikacje służyły wyłącznie realizacji zadań misyjnych.
Niemalże wszystkie spółki mediów publicznych w 100% wykorzystały środki abonamentowe przekazane na realizację planu. Najniższy stopień wykorzystania tych środków był w Radio Łódź SA (98%). Spółka ta będzie mogła wykorzystać je w następnym roku kalendarzowym na niezrealizowane zadania uzgodnione w planie 2015 r.

b) Proporcje środków niewydatkowanych w stosunku do zrealizowanych kosztów misji
Wielkość abonamentu niewydatnego (w 2015 r. oraz z lat 2013 – 2014) w spółkach mediów publicznych na dzień 31 grudnia 2015 r., to kwota łączna 5 899,7 tys. zł, w tym w TVP SA – 2 870,5 tys. zł, tj. 0,2% kosztów misji, w PR SA 284,9 tys. zł, tj. 0,1% kosztów, w rozgłośniach regionalnych łącznie 2 744,4 tys. zł, tj. 1,4% kosztów. Oznacza to, że spółki mediów publicznych dbają o dyscyplinę finansową, bowiem nie przekroczyły progu (10%) zalecanego przez KE dotyczącego poziomu kosztów misji.

c) Niezrealizowane zadania i wielkość niewykorzystanego abonamentu
Niezrealizowane zadania (bądź zrealizowane w części) i wielkość niewykorzystanego abonamentu (przekazanego spółkom w 2015 r.), dotyczyła następujących obszarów:

- Biblioteka Cyfrowa Mediów Publicznych
Nie został zakupiony sprzęt i oprogramowanie służące zakończeniu projektu, tj. uruchomieniu Biblioteki Cyfrowej Mediów Publicznych. Realizacja tego zadania została przesunięta na 2016 r. łącznie z pozostałymi środkami abonamentowymi w wysokości 467 tys. zł.
- Cyfrowa emisja programów regionalnych i wyspecjalizowanych
Niemalże wszystkie radiowe spółki regionalne – z wyjątkiem Radia Białystok SA – uruchomiły planowaną emisję programów regionalnych i wyspecjalizowanych. Niektóre z nich nie w pełni wydatkowały otrzymany abonament, co było spowodowane poniesionymi faktycznie niższymi kosztami, w stosunku do planowanych. Taka sytuacja miała miejsce w 5 spółkach (Radio Koszalin SA, Radio dla Ciebie SA, Radio Wrocław SA, Radio Zachód SA oraz Radio Katowice SA).
W związku z tym na kontynuację realizacji tego zadania w 2016 pozostało łącznie 324 tys. zł.
- Tworzenie pasm lokalnych
Spośród spółek regionalnych które zaplanowały rozszczepienie programu regionalnego na pasma lokalne jedynie Radio Łódź SA nie zdołało uruchomić takiego pasma planowanego dla Sieradza. Zamierza podjąć działania w tej kwestii w tym roku. Z tego powodu nie wydatkowało kwoty 180 tys. zł.
- Audycje dla mniejszości narodowych i etnicznych oraz społeczności posługującej się językiem regionalnym
Cztery spośród 17 spółek radia regionalnego nie wykorzystały w pełni przyznanego abonamentu na pokrycie kosztów tworzenia i rozpowszechniania ww. kategorii audycji. Przyczyną takiego stanu były głównie niższe od zaplanowanych koszty ww. audycji. Taka sytuacja była w następujących spółkach: Radio Katowice SA i Radio Wrocław SA. Niektóre ze spółek nadały mniejszą liczbę godzin ww. audycji niż zaplanowały: Radio Koszalin SA i Radio Lublin SA, co było przyczyną niewydatkowania środków. Podobna sytuacja miała miejsce w programach telewizji publicznej. Szczegółowe dane na ten temat przedstawia tabela poniżej.

W związku z tym na realizację tego zadania w 2016 r. pozostało łącznie 255 tys. zł.

- Audycje preferowane
Spółki radiofonii regionalnej otrzymały dodatkowe środki abonamentowe na dofinansowanie kosztów tworzenia tego rodzaju audycji. Nie wszystkie jednak zrealizowały zadeklarowaną w planach liczbę godzin audycji preferowanych chociaż środki spożytkowały w pełni. Mniejszą liczbę godzin odnotowano w programach rozpowszechnianych przez: Radio Katowice SA, Radio Lublin SA, Radio Łódź SA, Radio Merkury SA, Radio dla Ciebie SA. Szczegółowe informacje na ten temat zawiera tabela poniżej.

W związku z powyższym na niezrealizowane w 2015 roku audycje preferowane przypadało łącznie 90 tys. zł abonamentu.

- Nowe media
Spośród 19 spółek mediów publicznych tylko dwie (Radio Lublin SA, Radio Zachód SA) nie wykorzystały abonamentu przeznaczonego na rozwój oferty w nowych mediach. W Radiu Lublin SA środki otrzymane przez spółkę były tak niskie, że nie pozwoliły nawet na rozpoczęcie prac. Natomiast w Radiu Zachód SA przyczyną niewykorzystania abonamentu były przedłużające się prace przygotowawcze (o charakterze techniczno-technologicznym).
W obu spółkach zadania mają być podjęte w bieżącym roku. Co się tyczy Radia Lublin, będzie ono w stanie – jak zadeklarowało - zrealizować zadanie finansując je środkami z 2015 i 2016 r.
Na realizację ww. zadań w 2016 pozostało łącznie 57 tys. zł, w tym w Radiu Lublin SA 30 tys. zł, a w Radiu Zachód SA 27 tys. zł.

W nawiązaniu do przedstawionych powyżej informacji, spółki mediów publicznych nie wykorzystały w 2015 r. łącznie 1 041 tys. zł abonamentu, co stanowi 0,14% przekazanych przez KRRiT środków.

W związku z niezrealizowaniem przez ww. spółki planów finansowo-programowych na 2015 w zakresie audycji preferowanych oraz audycji adresowanych do mniejszości narodowych i etnicznych, Departament Mediów Publicznych proponuje, aby KRRiT przyznając środki abonamentowe na 2017 rok, pomniejszyła tym spółkom abonament o kwoty wskazane powyżej w tabelach.

Dalsze szczegółowe informacje na temat wykorzystania środków można znaleźć w opublikowanym przez KRRiT dokumencie: Realizacja przez spółki mediów publicznych planów finansowo-programowych uzgodnionych z KRRiT na 2015 r.

Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu tylko za zgodą wydawcy.