BCAST: Jak rozpocząć emisję w DAB+?

dodano: 2018-02-08 17:30 | aktualizacja: 2018-02-12 10:08
autor: Anita Kaźmierska | źródło: satkurier.pl

Maciej Lipiński, członek zarządu BCAST ds. technologii, udzielił portalowi satkurier.pl odpowiedzi na pytania związane z tematyką rozpoczęcia emisji w DAB+. Firma BCAST to niezależny operator telekomunikacyjny, zajmujący się emisją programów radiowych i telewizyjnych dla nadawców publicznych i komercyjnych na terenie całej Polski. Maciej Lipiński opowiedział m.in. o nowej usłudze oferowanej przez tę firmę - DABCAST, która jest skierowana do małych i lokalnych nadawców radiowych.

Prosimy o wyłączenie blokowania reklam i odświeżenie strony.

1. Przypuśćmy, że jest nadawca, który chciałby wejść w emisję DAB+ w Polsce. Co powinien zrobić, krok po kroku, aby zaistnieć w multipleksie radia cyfrowego? Jakie koszty musi ponieść? Jakich pozwoleń potrzebuje i u kogo?

Emisja cyfrowa DAB+ nie powinna być przerażająca lub problematyczna dla małego, lokalnego nadawcy. Jeśli podejmie on decyzję, aby rozpocząć takie nadawanie, powinien uwzględnić kilka prostych elementów, dokonać kilku formalnych kroków oraz zaalokować dodatkowy, relatywnie niewielki budżet jednorazowy oraz comiesięczny. Nadawanie radia cyfrowego - z perspektywy nadawcy (lub świadczenie usług emisji radia cyfrowego z perspektywy operatora radiodyfuzyjnego jak np. BCAST), w istocie rzeczy jest analogiczne do radia analogowego. Wymagane jest pokrycie stosownych opłat administracyjnych (dla radia cyfrowego: koncesja, rezerwacja częstotliwości, pozwolenie radiowe) oraz realizacja techniczna emisji programu (uformowanie i nadawanie sygnału).

Nadawca musi uwzględnić dwie główne płaszczyzny oraz trzecią - fakultatywną, która może się przysłużyć lepszej percepcji wśród słuchaczy:

1. Nakłady administracyjne

Istotnym jest podkreślenie faktu, iż aktualnie w Polsce nie mamy przewidzianej konkretnej rządowej strategii dot. cyfryzacji radia. Pomimo przeznaczenia pewnych zasobów częstotliwościowych pod rozwój radiofonii cyfrowej (tzw. 3 warstwy), aktualnie poza emisjami Polskiego Radia (pierwszy ogólnokrajowy multipleks cyfrowy) i dwoma emisjami testowymi (eksperymentalnymi), przestrzeń widmowa pozostaje analogowa.

Przetarcie szlaków wcale nie musi być skomplikowane, choć wymaga pewnych zabiegów. Przede wszystkim nadawca dopełnić musi formalności administracyjnych i zgłosić chęć rozszerzenia (lub jeśli jest to nowy nadawca – uzyskania) koncesji na rozpowszechnianie programów radiowych. Jest to opłata za „warstwę” związaną z treściami. Dla małego, lokalnego nadawcy (zasięg: kilkadziesiąt tys. mieszkańców) jest to koszt jednorazowy od kilku do kilkunastu tysięcy złotych na czas koncesji, w zależności od wyestymowanego pokrycia ludnościowego (liczba mieszkańców w zakresie programu). W przypadku testów lub eksperymentów, po złożeniu właściwego wniosku do regulatora (Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji), koszt ten może zostać zminimalizowany lub wyłączony.

Dodatkowe zobowiązanie, z jakim musi liczyć się nadawca, to opłata za prawo do dysponowania częstotliwościami (o łącznej szerokości do 1 MHz wykorzystywanymi przez system cyfrowy na obszarze 1 gminy lub mniejszym w zakresie częstotliwości 174-470 MHz), regulowane w Urzędzie Komunikacji Elektronicznej w cyklu rocznym. Wartość podstawowa dla obszaru jednej gminy miejsko-wiejskiej (i wiejskiej) to 115 zł, a dla jednego miasta na prawach powiatu 250 zł. Zgodnie z rozporządzeniem RM z dnia 6 grudnia 2013 (Dz.U. poz 1586), wysokość opłat została przejściowo do 31 grudnia 2017 obniżona do 10% wartości podstawowej (dla gmin miejsko-wiejskich do 11,5 zł, dla miast powiatowych 25 zł). 22 grudnia 2017 RM wydała rozporządzenie zmieniające, które wydłuża preferencyjną stawkę na okres do końca 2022 roku. W przypadku DAB+ alokujemy na jeden multipleks kanał o szerokości 1,5 MHz, stąd opłata będzie iloczynem kwoty i współczynnika 1,5, czyli np. dla jednego miasta na prawach powiatu opłata będzie wynosić 37,5 zł na rok, czyli ok. 0,1 zł za dzień.

Oczywiście w przypadku każdego multipleksu emitowanego na określonym terenie wymagane jest wyliczenie i uzgodnienie z regulatorem pokrycia powierzchniowego (dokładna liczba gmin wiejskich, miejsko-wiejskich i miast) w stosunku do którego będzie wyliczana sumaryczna opłata, według przedstawionego przykładowego schematu jednostkowego (per 1 gmina lub miasto). Na koniec wymagane jest również wystąpienie do Urzędu Komunikacji Elektronicznej o wydanie pozwolenia radiowego. Taką opłatę z reguły ponosi właściciel nadajnika, czyli operator. Jeśli operatorem technicznym byłby sam nadawca koszt takiego pozwolenia to niecałe 100 zł, dla operatora niebędącego nadawcą koszt to ok. 2 tys. złotych.

2. Nakłady techniczne

Realizacja techniczna odbywa się na 2 płaszczyznach:

1. Mutlipleksacja programu w ramach określonej wiązki programów (multipleksu). Multipleksacja, czyli „łączenie” programu z pozostałymi programami radiowymi dostępnymi na danej częstotliwości, wymaga dostarczenia tych sygnałów do jednego punktu, gdzie dokonana zostaje odpowiednia obróbka, „wyposażenie” w parametry i dane charakterystyczne dla DAB+, sformatowanie do dalszej transmisji oraz dostarczenie do obiektu nadawczego.

2. Nadawanie – usługa rozsiewu sygnału. Jest to usługa emisji programu w powietrze z obiektu nadawczego, wyposażonego w odpowiedni sprzęt nadawczy (nadajnik, kodery) i anteny. Techniczna realizacja emisji jest podstawową usługą świadczoną przez operatorów radiodyfuzyjnych (np. BCAST).

Nadawca radiowy, który chciałby współpracować z operatorem (w kwestii poprawy parametrów emisji, wsparcia i monitoringu, zapewnienia odpowiednich czasów reakcji), musi uwzględnić konieczność podpisania kontraktów na obie realizacje. Zakres współpracy z danym operatorem (np. BCAST) może dotyczyć tylko wybranego elementu: albo multipleksacji, albo nadawania. Jednak to chęć kompleksowego wsparcia nadawców była podstawą do wykreowania nowej usługi w ramach BCAST – DABCAST (połączenie DAB+ i BCAST). Rozwiązanie DABCAST idealnie rozwiązuje problemy i spełnia potrzeby małych, lokalnych nadawców i nie tylko ich. Dzięki podejściu chmurowemu, DABCAST zapewnia:

1. Kompletną obsługę - całościowe rozwiązanie ze wsparciem i zarządzaniem w chmurze (VS+MUX+TX jako Radio as a Service);
2. Szybkie wdrażania:
◦ nowe usługi chmurowe (VS+MUX) mogą być wdrażane natychmiast bez konieczności produkcji sprzętu i integracji;
◦ techniczne uruchomienia emisji – rozpoczęcie nadawania na własnym obiekcie to ok. 2 tygodnie;
3. Brak konieczności pokrycia nakładów inwestycyjnych (tzw. CAPEX) – nadawca tylko podpisuje kontrakt;
4. Elastyczność – model RaaS umożliwia łatwe kreowanie i nadzorowanie usług, dodawanie nowych programów do multipleksu, powielanie programów dla różnych multipleksów (szczególnie istotne w przypadku regionalizacji);
5. Skalowalność i dostępność – dzięki podejściu cloud, usługa może być dostępna globalnie i bez ograniczeń, jeśli chodzi o liczbę klientów;
6. Neutralność technologiczne (z ang. future-proof) – aktualnie DABCAST jest wdrażane dla radia w standardzie DAB+, ale może być to każda inna radiowa cyfrowa technologia lub nowy standard rozsiewczy.

Podobnie jak dla multipleksów telewizyjnych, wybór operatora technicznego dla multipleksu radiowego odbywać się będzie w drodze konkursu organizowanego przez regulatora lub w drodze negocjacji bezpośrednio z nadawcą (lub nadawcami obecnymi w danym multipleksie). Zarówno nadawanie jak i multipleksację nadawca (bądź nadawcy) może zrealizować we własnym zakresie. Jeśli chodzi o realizację emisji (nadawanie) nadawcy muszą przewidzieć koszt przygotowania obiektu (anteny, nadajniki, filtry, instalacja) – jest to kilkadziesiąt tysięcy złotych. Z kolei multipleksacja zrealizowana na profesjonalnych urządzeniach (serwery, kodery audio, przełączniki, etc) to nawet kilkaset tysięcy złotych.

Wśród małych i lokalnych nadawców popularne jest korzystanie z rozwiązań otwartych (tzw open-source), gdzie aplikacje do multipleksacji instaluje się na sprzęcie klasy PC wyposażonym w dedykowane karty. Koszt takiego rozwiązania to kilkanaście lub kilkadziesiąt tysięcy złotych. Zarówno nadawanie jak i multipleksacja realizowane we własnym zakresie wymagają zaangażowania dedykowanych zasobów (czas, ludzie, itp.) do utrzymania usług. W usłudze operatorskiej, jaką oferuje BCAST, techniczna odpowiedzialność za utrzymanie usług leży całkowicie po stronie operatora radiodyfuzyjnego.

3. Nakłady programowe

Bill Gates powiedział kiedyś „Content is the king” (dosłownie: „Treść jest królem”). Zagraniczne przykłady pokazują, że jest to element, który powinien być traktowany z wyjątkowym zaangażowaniem i pasją. Zmiany audycji nie są wymagane, a jedynie sugerowane. W przypadku DAB+, aby przekaz radia był silniejszy (praktyka przyjęta przez branżę), konieczne byłoby przygotowanie elementów charakterystycznych tj. rozszerzony w stosunku do FM tekst (tzw. DLS, Dynamic Label Segment) oraz pokaz slajdów (tzw. SLS - Slideshow). Standardowo każde rozwiązanie do multipleksacji powinno w sobie zawierać moduł do zarządzania danymi stowarzyszonymi ze strumieniem. Przygotowanie dedykowanego „cyfrowego” materiału (zarówno tylko danych podstawowych jak tekst i obrazki, oraz bardziej rozbudowanego w postaci niezależnej od FM audycji) i obsługa przetwarzania, może być już pewnym kosztem (konieczność alokacji zasobów, współpraca z twórcami dodatkowych treści etc.), który nadawca musi uwzględnić w swoich cyfryzacyjnych planach.

Nie taki jednak diabeł straszny jak go malują. Platforma DABCAST będzie zawierać w sobie unikalny moduł do zarządzania treściami tzw. Wirtualne Studio (VS). Będzie to intuicyjna aplikacja WWW, która nie tylko umożliwi tworzenie nowych audycji (muzyka, rozmowy, reklamy, tekst, slajdy, usługi dodatkowe związane z cyfrowymi treściami, tworzenie audycji/ nagrywanie programów etc.), ale pozwoli również na adaptowanie programów „analogowych” pod kątem emisji w cyfrze: VS pozwoli na podmianę reklam oraz konkretnych audycji na te przygotowane tylko dla radia cyfrowego. VS pozwala też na tworzenie nowych bloków tematycznych, dodawanie danych stowarzyszonych z sygnałem DAB+, itp. Ewentualne zmiany w programie będą musiały być jednak zgłoszone do regulatora. Tak czy inaczej VS będzie elementem składowym rozwiązania DABCAST i będzie je unikalnie - na skalę globalną - uzupełniać. Na rynku nie istnieje obecnie rozwiązanie oferujące taką funkcjonalność.

W przypadku chęci uczestniczenia w testach, poza uregulowaniem kwestii koncesyjnej z regulatorem (oraz uiszczenia dedykowanych opłat za wykorzystywanie częstotliwości), działania nadawcy ograniczają się do skontaktowania z BCAST i określenia swoich wymagań lub przedstawienia możliwości infrastrukturalnych (jeśli emisja prowadzona będzie z własnego obiektu nadawcy). Wszelkie dalsze działania i koszty przygotowawczo-uruchomieniowe pokrywa BCAST. Czas potrzebny na uruchomienie usługi to 4-5 tyg., co wynika głównie z konieczności zorganizowania urządzeń i/lub doposażenia stacji w dedykowaną instalację antenową. Na obiektach własnych BCAST techniczne uruchomienie emisji to czas kilku dni do maksymalnie 2 tygodni.

2. Czy BCAST posiada odpowiednią infrastrukturę nadawczą i pozwolenia, by nadawać w DAB+ w Polsce? Jeśli tak, to jak rozległa jest jego sieć? Z ilu nadajników się składa i jakie jest procentowe pokrycie sygnałem terytorium Polski lub populacji?

BCAST jest alternatywnym operatorem radiodyfuzyjnym (wpisanym do rejestru przedsiębiorców telekomunikacyjnych) zapewniającym emisje radiowe i telewizyjne na terenie całego kraju. Pomimo stosunkowo krótkiego okresu działalności, nasza firma z powodzeniem zaistniała w świadomości nadawców zarówno publicznych, jak i komercyjnych. Trzon zespołu BCAST stanowią osoby, które posiadają kilkunastoletnie doświadczenie w telekomunikacji (radiodyfuzji), min. zdobyte w trakcie współpracy z INFO-TV-Operator/INFO-TV-FM, Grupą Orange, Netią oraz w sektorze finansowym (BCG, Alior Bank, DB Bank). Konsekwentnie realizując założoną od powstania działalności strategię, BCAST zdołał nawiązać ścisłą i partnerską współpracę z najważniejszymi nadawcami RTV w Polsce (duże grupy medialne), jak również z małymi, prywatnymi rozgłośniami lokalnymi. Obsługa techniczna nadawców pozwoliła BCAST na uruchomienie 25 obiektów nadawczych, na których emitowanych jest blisko 50 częstotliwości radiowych FM oraz 2 multipleksy lokalne DVB-T.

Alternatywny model operatorstwa polega na adaptacji do usług rozsiewczych istniejących obiektów i budowli (wysokie budynki mieszkalne i komercyjne/biurowe, kominy, budynki przemysłowe, wieże operatorów komórkowych, itp). Aktualnie BCAST posiada w “portfolio” (tzn. posiada do nich zweryfikowane warunki dostępu) ponad 150 obiektów na terenie całej Polski, jak również dysponuje warunkami ramowymi o współpracy z dwoma operatorami komórkowymi, uzyskując dostęp do kilku tysięcy wież i masztów. Taka pula potencjalnych obiektów pozwala na zapewnienie lokalnych emisji (z reguły małej mocy) praktycznie w każdym miejscu w Polsce. Wychodząc naprzeciw szczególnym potrzebom i oczekiwaniom nadawców komercyjnych, BCAST planuje również budowanie własnych wież i masztów (kilka procesów administracyjnych jest już rozpoczętych). Firma posiada doświadczenie, kompetencje i zasoby do przeprowadzania całego projektu inwestycyjnego budowy obiektów telekomunikacyjnych, od momentu uzgodnienia częstotliwości oraz lokalizacji, poprzez cały proces budowlany, aż do wyposażenia obiektu w niezbędne urządzenia telekomunikacyjne. BCAST współpracuje z największymi dostawcami i producentami rozwiązań radiodyfuzyjnych w Polsce i na świecie.

Bardzo istotne jest podkreślenie faktu, iż BCAST stanowi alternatywę tylko i wyłącznie dla emisji małej i średniej mocy (w przypadku radia) i tylko dla emisji lokalnych DVB-T (w przypadku telewizji). Emisje małej i średniej mocy (do 10kW ERP) oznaczają po prostu, iż zasięg (pokrycie terenu sygnałem) jest ograniczone do kilkunastu lub kilkudziesięciu kilometrów wokół stacji, z ulokowaniem samej stacji w centrach miast. W przypadku naziemnej telewizji działalność BCAST aktualnie koncentruje się na obsłudze dwóch lokalnych multipleksów: największy lokalny MUX L4 we Wrocławiu i Świdnicy oraz MUX L7 w Lubinie i Jakubowie.