Źródła finansowania mediów publicznych w Europie

dodano: 2014-03-14 10:38 | aktualizacja: 2014-03-14 12:47
autor: Anita Kaźmierska | źródło: EBU/TVP/wyborcza.pl

Według raportu „Funding of Public Service Media 2013” Europejskiej Unii Nadawców (EBU), obejmującego dane od 53 nadawców publicznych z 39 krajów Europy i basenu Morza Śródziemnego, Polska jest krajem, w którym udział sponsoringu i reklamy w źródłach finansowania w dochodach jest największy. Podobnie jak w Austrii, Chorwacji, Czechach, Danii, Finlandii, Włoszech, Norwegii, Szwecji, Szwajcarii, udział środków publicznych w dochodach jest znikomy, jednak w przeciwieństwie do Polski w krajach tych znacznie większą część przychodu stanowią środki pochodzące z abonamentu.

Prosimy o wyłączenie blokowania reklam i odświeżenie strony.

Obowiązek rejestracji odbiornika radiowego lub telewizyjnego nadal występuje w Polsce, Czechach, Włoszech, Szwecji, Danii, Austrii i Szwajcarii, chociaż w tym ostatnim, podobnie jak w Polsce (więcej tutaj), ma to ulec zmianie od 2017 roku (więcej tutaj). W Niemczech płacić musi każde gospodarstwo domowe. W Wielkiej Brytanii opłata obowiązuje każdego prawnego właściciela lub najemcę nieruchomości. Na Słowacji płaci się z rachunkiem za energię elektryczną. W Finlandii opłata abonamentowa została zastąpiona podatkiem, uzależnionym od dochodów.

Sumaryczny dochód mediów publicznych (2007-2012) w mln euro

Całkowity dochód nadawców publicznych w 2012 roku wyniósł 33,8 mld euro. To oznacza wzrost o 1,6 proc. w porównaniu z 2011 rokiem i wzrost o 1,3 proc. w ciągu pięciu lat 2007-2012. O ile w krajach Unii Europejskiej odnotowano spadek dochodu rzędu -12 proc., to w krajach spoza UE wzrost +21,6 proc. Pomijając wpływ inflacji, całkowity dochód nadawców publicznych spadł w rzeczywistości o 9,8 proc. w latach 2007-2012.

Dochód nadawców publicznych w poszczególnych krajach w 2012 roku w mln euro

Niemcy (blisko 9 mld euro), Wielka Brytania (7,5 mld), Francja (3,8 mld) i Włochy (2,6 mld) to nadawcy publiczni o najwyższych dochodach. Dochody większe niż Polska uzyskują nadawcy publiczni w krajach „starej” Europy i Skandynawii oraz Turcji, zaś za Polską znajdują się wszystkie kraje Europy Środkowej i Wschodniej. Między poszczególnymi krajami występują ogromne różnice w dochodach. Plasujące się na czele Niemcy uzyskują ponad 2000 razy większy dochód niż ostatnia w rankingu Andora i 23 razy większe środki niż Polska.

Dochód nadawców publicznych per capita w poszczególnych krajach w 2012 roku w mln euro

Największe środki nadawcy publicznego przeliczone na mieszkańca wykazuje Szwajcaria (169 euro na mieszkańca), Norwegia (136 euro), Wielka Brytania, Austria, Niemcy. Po uwzględnieniu finansowania per capita widać rosnący dystans między zachodnią Europą i Skandynawią z jednej strony, a Europą Środkową, Wschodnią i regionem Morza Śródziemnego z drugiej. Po uwzględnieniu siły narodowej gospodarki (udział w PKB) znaczące dochody mają też Chorwacja, Słowenia, Węgry. W relacji do 2011 roku znaczący wzrost dochodu widoczny w krajach spoza UE – Albania, Gruzja, Turcja. Największe cięcia budżetowe dotyczą Hiszpanii, Portugalii, Polski, Słowacji i Włoch.

Udział poszczególnych źródeł finansowania w dochodach nadawców publicznych w 2012 roku

Abonament jest głównym źródłem finansowania w 21 z 40 analizowanych krajów. W tych 21 krajach przychody z abonamentu stanowią śr. 71 proc. całego dochodu. W 18 krajach nadawcy publiczni finansowani są głównie ze środków publicznych (pomoc publiczna, granty, podatki). Polska jest jedynym krajem, gdzie reklama jest głównym środkiem finansowania. Najbezpieczniejszym środkiem finansowania jest abonament – tylko 1/4 krajów finansowanych z abonamentu odnotowała spadek dochodów w relacji do 2011 roku, podczas gdy spadek w przypadku finansowania ze środków publicznych wyniósł 28,6 proc.

Wielkość dochodu, źródła finansowania a widownia

Nie ma prostej zależności między sposobem finansowania a wielkością widowni czy między wielkością dochodu a wielkością widowni. W kilku przypadkach zdarzyło się, że redukcja wpływów z abonamentu przyczyniła się do spadku wskaźników oglądalności. Sposobem na uniknięcie tego jest właściwe zarządzanie, transparentność procesu zbierania i alokacji środków z abonamentu, a jeśli to konieczne, wdrożenie mechanizmów wykluczających wszelkie nieprawidłowości, które mogą pochodzić z instytucji publicznych, politycznych czy od reklamodawców. Poza tym wysoki dochód sam w sobie nie gwarantuje dobrych wyników oglądalności, bowiem wskaźniki oglądalności są wypadkową wielu czynników, np.know-how każdej organizacji do tworzenia satysfakcjonujących widzów treści, odsetek przychodów przeznaczanych na produkcję programu czy konkurencyjność na krajowym rynku.

Wysokość abonamentu w 2012 roku

Wysokość rocznej opłaty abonamentowej jest bardzo zróżnicowana i waha się od 6,7 euro w Rumunii do 383,6 euro w Szwajcarii. Poza Szwajcarią, do krajów o najwyższym abonamencie należą kraje skandynawskie oraz Niemcy – w tych krajach opłaty z tytułu abonamentu wynoszą rocznie na gospodarstwo domowe ponad 200 euro. W niektórych krajach z powodu nieopłacania abonamentu nadawcy publiczni ponoszą ogromne straty. W 2012 roku od opłat abonamentowych uchylało się od mniej niż 1 proc. gospodarstw w Portugalii do aż 71 proc. w Polsce, 65 proc. w Serbii, 60 proc. w Macedonii.

Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu tylko za zgodą wydawcy.