Wnioski z testów Dolby Atmos w TVP

dodano: 2018-06-12 10:59 | aktualizacja: 2018-06-12 19:15
autor: Konrad Dąbek (Mr. Orbita) | źródło: satkurier.pl

12 czerwca od godziny 4:50 do 5:10 na kanale TVP1 HD, dostępnym w ramach MUX 3 naziemnej telewizji cyfrowej, wyemitowano materiał testowy z dźwiękiem E-AC3 uzupełnionym o technologię Dolby Atmos. Krótki test był przeznaczony do wewnętrznych celów TVP, ale przy okazji posiadacze TV oraz odbiorników cyfrowych mogli sprawdzić, jak ich sprzęt zachowa się w trakcie prób. Redakcja SAT Kurier także dokonała pewnych eksperymentów.

Prosimy o wyłączenie blokowania reklam i odświeżenie strony.

Redakcja jeszcze przed emisją przygotowała 15 urządzeń. Wstępnie miały wyszukany MUX 3, były ustawione na kanał TVP1 HD, z wybraną ścieżką "qaa" (PID 104). Każde z urządzeń miało przejść następujące testy:
1. Dostęp do dźwięku w trybie bitstream (dekodowanie po stronie TV).
2. Dostęp do dźwięku w trybie PCM (dekodowanie po stronie odbiornika).
3. Przy przełączaniu kanałów L/P w trybie PCM powinna być zauważalna różnica (przy tonie z generatora k. prawy sprawiał wrażenie głośniejszego, później po przejściu na głosową identyfikację kanałów było prościej, przy okazji pozwalając na ocenę miksu kanałów po stronie urządzenia).

Zaznaczamy, że celem było nie tyle badanie konfiguracji odbiorczej 5.1.4 dla Dolby Atmos, a tego, czy sprzęt już obecny na rynku nie będzie miał problemów, gdy w strumieniu E-AC3 pojawią się obiekty Dolby Atmos. Oficjalnie problemów być nie powinno, gdyż standard ma być kompatybilny wstecz i nie uniemożliwiać ani nie przeszkadzać urządzeniom odbiorczym, które nie są gotowe do jego obsługi.

W efekcie oficjalnie urządzenia wspierające Dolby Atmos powinny otrzymać konfigurację 5.1.4, a pozostali 5.1.

Testy skróciły się z przyczyn niezależnych - pierwotnie emisję planowano od godziny 4:50, ale trzeba uwzględniać przesunięcia w ramówce wynikające z przyczyn niezależnych. Zawężyło to jednak niestety dostępny czas. Z planowanych 15 urządzeń finalnie udało się sprawdzić w redakcji 6, ale też trzeba podkreślić, że dodatkowe 8 minut i tak by nie pozwoliło zmieścić wszystkiego, co przygotowano.

Sprawdzone urządzenia wraz z wynikami:

1. Linuksowy odbiornik E2 Vu+ Zero 4K z oprogramowaniem OpenATV 6.2

Pełnił on rolę przedstawiciela wszystkich urządzeń na E2 - aktualnie od dość dawna praktycznie wszystko, co pojawia się na rynku, jest oparte o procesory Broadcom (MIPS/ARM), nieliczni inni producenci próbują dopiero przebić ten monopol. W efekcie zachowanie urządzeń jest dość podobne.

Oprogramowanie umożliwia albo downmix do stereo, albo dostarczenie wielokanałowego dźwięku PCM. W przypadku wyłączenia downmix i jednocześnie nie włączenia PCM Multichannel - występuje brak dźwięku, ale dotyczy to także zwykłych emisji E-AC3. Domyślne ustawienie to downmix, co może być istotne dla posiadaczy, bo wynika z tego, że fabrycznie świeżo po wgraniu oprogramowania mogą otrzymać stereo.

2. Opticum Terra HD 265 plus

Brak uwag, zachowanie poprawne zarówno dla bitstream, jak i dla PCM.

3. Opticum AX Lion 2-M

Nie działa bitstream, ale nie dotyczyło to testów Dolby Atmos, w ogóle nie działa...

4. Opticum AJ DVB-93+

Brak uwag, zachowanie poprawne zarówno dla bitstream, jak i dla PCM.

5. Revez Blazer HD-RF

Samo działanie poprawne, ale występuje irytujący błąd w software: odbiornik nie pamięta wybranych ścieżek audio. Niestety nie jest to jedyny błąd w software tego urządzenia, ale jest to zarazem jedyny aktualnie dostępny odbiornik DVB-T z wbudowanym analogowym modulatorem, więc w niektórych przypadkach może nie być wyboru i jest się na ten model "skazanym".

6. Wiwa HD 80 Mini

Celowo redakcja wybrała starszy model. Chodziło tu o zachowanie przekrojowości. Był to jeden z wielu odbiorników w początkowej fazie cyfryzacji, gdy pojawiły się pierwsze tanie urządzenia MPEG-4/H.264. Sprowadzano tę konstrukcję masowo pod setkami marek i oferują one niemal identyczne możliwości (i często powielane błędy). Sercem tego urządzenia jest konkretnie procesor Mstar MSD7818. Jest spora szansa, że urządzenia temu podobne może być w posiadaniu u bardzo wielu widzów.

Działanie przy testach Dolby Atmos okazało się wyjątkowo dobre, oprogramowanie oferuje wiele opcji formy wyjścia audio, prawidłowa reakcja na przełączanie kanałów audio lewy/prawy.

Wnioski

Redakcja na tej podstawie wyciąga wniosek, iż dodanie rozszerzeń/obiektów Dolby Atmos nie powinno nic popsuć widzom korzystającym ze sprzętów nieobsługujących tej technologii. Nie zaobserwowano zauważalnego ryzyka dla zwykłych widzów, którzy na Atmos gotowi nie są. Testy wykazały że dla nich cała emisja jest transparentna - tak jak to powinno być.

W zasadzie jedynym zauważalnym objawem były momenty przełączenia emisji, ale zgodnie z wyjaśnieniami uzyskanymi od TVP była to sytuacja jednorazowa związana z przeprowadzaną przy okazji aktualizacją sprzętową. W normalnych warunkach dodanie lub wyłączenie obiektów Dolby Atmos jest zupełnie niezauważalne. Faktycznie redakcja stwierdziła, że moment przełączenia jest technicznie bezbolesny - strumień DVB pozostaje przez cały czas poprawny.

Zgodnie z informacjami posiadanymi przez redakcję żaden z odbiorników DVB-T obecnych w sprzedaży na polskim rynku nie obsługuje bezpośrednio rozszerzeń Dolby Atmos, więc jedyną szansą na uzyskanie finalnej konfiguracji 5.1.4 jest jak podejrzewamy wyjście bitstream i odpowiedni zestaw kina domowego, ale nie było to w zakresie zainteresowania i możliwości sprzętowych przy testach w redakcji.

Na potrzeby ewentualnych przyszłych prób redakcja dokonała rejestracji pełnego TS całego multipleksu z okresu testu.

Dla porządku na liście testowych urządzeń, których nie udało się zbadać z uwagi na ramy czasowe były jeszcze (aktualizacja: odbiorniki wykreślone sprawdzone w drugiej turze, informacje na końcu tekstu):

~~Skymaster TNT-5 HD (TNTV)~~
~~ADB ITI-2849ST (nc+)~~
~~TV Samsung UE48HU7500L~~
~~Opticum AX 502 Combo~~
~~Opticum SLOTH Combo plus~~
Strong SRT8200
~~Opticum/Skymaster XS65 Combo~~
TechniSat Digit ISIO STC
TeleSystem TS6700 T2 HD

W ocenie redakcji nie wniosłyby one już dużo (piątka z tego to kolejne konstrukcje na jednostkach ALi lub Mstar, jedna na Broadcom odpowiadająca Vu+ Zero 4K, choć z własnym autorskim software). Z sześciu sprawdzonych modeli, specjalnie wybrano na początek urządzenia reprezentatywne dla szerokiego spektrum podobnych odbiorników oferowanych z podobną konfiguracją sprzętową pod innymi markami i podążano w kierunku mniej znaczących z dostępnych.

Żaden z testowanych odbiorników nie miał problemów wynikających z obecności obiektów Dolby Atmos (wszelkie problemy, na które zwróciliśmy uwagę, mają charakter globalny, jak np. brak bitstream na AX Lion 2-M - całkowicie popsuta funkcja niezależnie od formy emisji). Wśród testowanych pojawiły się modele na procesorach Mstar i ALi, więc najpowszechniejsze na rynku.

Reasumując

Gdyby TVP chciała spróbować z emisją materiałów z zastosowaniem Dolby Atmos, to w ocenie redakcji magazynu SAT Kurier nie ma dużego ryzyka dla odbiorców. Składają się na to poniższe argumenty:

nocne testy nie wykazały problemów na reprezentatywnej grupie sprzętu opartej o popularne rozwiązania, odbiorniki zgodnie z przewidywaniami ignorują obiekty, nie wpływa to na odczyt zasadniczej części strumienia E-AC3;
ścieżka E-AC3 jest aktualnie nadal drugą w strumieniu, nie podstawową. Wszystkie odbiorniki badane przez redakcję w nocy uruchamiały się z wybraną domyślnie ścieżką MPEG (także z uwagi jej oznaczenia "pol"). W efekcie nawet gdyby (odpukać!) coś stało się w zupełnie innym miejscu przy emisji E-AC3 z Dolby Atmos, to mniej świadomi widzowie są na domyślnej ścieżce MPEG Audio, bardziej świadomi nie zostaną bez fonii, gdyż sądząc po realizowanych testach MPEG nie będzie jakkolwiek zmieniany, czy usuwany - to daje 100% gwarancji obecności audio;
redakcja uważa, że gdyby też nawet działo się cokolwiek niepokojącego w trakcie emisji, to ostatecznie na bazie tego co redakcja obserwowała w ramach nocnych testów - ewentualne wyłączenie obiektów Dolby Atmos w locie nie spowoduje też problemów u odbiorców;
sam koszt emisji dźwięku nie jest duży dla przepływności multipleksu. Test zrealizowano podnosząc jedynie przepływność audio z 256 kbit/s do 384 kbit/s, co daje wzrost o zaledwie 128 kbit/s. Nie zredukowano jakości kanałów, wykorzystano odrobinę rezerwowego miejsca już obecnego w multipleksie (odsyłamy do analizy jakości kanałów obecnych w MUX 3 z 8 czerwca br.).

Jeżeli TVP byłaby zainteresowana kontynuacją eksperymentów, to rozsądnie jest traktować to jak niemal 8K, tylko dla dźwięku. Jak przy każdym pierwszym eksperymencie ryzyka problemów nie można zredukować całkiem do zera. Natomiast na bazie redakcyjnego doświadczenia uważamy, że jakiekolwiek problemy w zakresie STB jeśli w ogóle wystąpią, to będą jednostkowe i związane z wyjątkowymi błędami w oprogramowaniu pojedynczych modeli.

Gratulujemy TVP stałego dążenia do udoskonalania jakości emisji i dbania o to, by nie pozostawać z tyłu w wyścigu technologicznym.

Aktualizacja

Z uwagi na ponowne udostępnienie dźwięku Dolby Atmos przy transmisji ze spotkania Polska - Litwa 12 czerwca (więcej informacji), redakcja uzupełniła swoje testy o kolejne urządzenia, potwierdzając wcześniejsze wnioski.

1. Skymaster TNT-5 HD (TNTV)

Działa bezproblemowo w trybach bitstream i PCM, nie widać możliwości wymuszania wyboru kanałów audio (lewy/prawy).

2. TV Samsung UE48HU7500L

Działa bezproblemowo, dla dźwięku wielokanałowego wyłączana jest możliwość wyboru kanałów audio.

3. Opticum AX 502 Combo

Tryb bitstream niedostępny dla dźwięku E-AC3, ale bez związku z emisją Dolby Atmos. Poza tym bez problemów.

4. Opticum SLOTH Combo plus

Świetne działanie, dostępne tryby bitstream i PCM, w ustawieniach osobna konfiguracja zachowania wyjść dla HDMI i S/PDIF.

5. Opticum/Skymaster XS65 Combo

Tryb bitstream niedostępny dla dźwięku E-AC3, ale bez związku z emisją Dolby Atmos. Oprócz tego nie widać możliwości wyboru kanałów audio.

6. ADB ITI-2849ST (nc+)

Działa bezproblemowo w trybach bitstream i PCM, nie widać możliwości wymuszania wyboru kanałów audio (lewy/prawy).

Wszelkie uwagi nie mają związku z samą emisją Dolby Atmos i są globalne, wszystkie odbiorniki z drugiej tury prób także nie mają problemu z obecnością dodatkowych metadanych Dolby Atmos, informacje te w środowisku nieobsługującym Dolby Atmos są bezpiecznie ignorowane i ścieżka audio działa prawidłowo, tak jakby była emitowana bez dodatkowych elementów.

Potwierdza to wcześniejsze wnioski - dodanie Dolby Atmos niewielkim kosztem przepływności daje lepszą jakość dźwięku dla widzów posiadających dostosowany sprzęt, jednocześnie nie przeszkadzając w odbiorze podstawowej (bazowej) ścieżki E-AC3 pozostałym.

Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu tylko za zgodą wydawcy.