reklama
reklama
SAT Kurier logowanie X
  • Zaloguj
ODBLOKUJ-REKLAMY.jpg

Dynamika rozwoju telewizji linearnej w Polsce - analiza

dodano: 2020-11-30 12:58 | aktualizacja: 2021-02-04 17:01
autor: Tomasz Jeziorowski | źródło: Opr. wł.

Pilot telewizja Postanowiłem się przyjrzeć, jak zmieniał się rynek telewizyjny w Polsce na przestrzeni lat pod kątem dostępności kanałów (powstawania nowych stacji, utrzymywania się ich na rynku i wreszcie wycofywania lub końca emisji). Na podstawie posiadanych danych, które posłużyły między innymi do stworzenia na forum.satkurier.pl chronologicznego wykazu historii telewizji w Polsce mojego autorstwa, przygotowałem kilka zestawień, które w pewien sposób obrazują zmiany, jakie zaszły do tej pory, i jakie nadal zachodzą w tej dziedzinie. Skupiłem się tutaj głównie na kwestii ilościowej, żeby zobaczyć, czy da się zaobserwować jakąś wyraźną tendencję lub wyznaczyć jakieś charakterystyczne, istotne punkty w czasie.

satkurier.pl
telewizja TV Polska telewizor


Prosimy o wyłączenie blokowania reklam i odświeżenie strony.
Pierwszą rzeczą, na jaką chciałbym zwrócić uwagę, jest wprowadzanie na rynek nowych kanałów. Tutaj już pojawia się pierwsza uwaga: co dokładnie należy rozumieć jako nowy kanał? W najprostszym przypadku jest to oczywiście start zupełnie nowej stacji, ale to też można rozumieć różnie, bo przecież dla jednych nową stacją będzie tylko coś, co powstało od zera, a dla innych może być nią również coś, co po prostu zmieniło nazwę. Dlatego też na potrzeby poniższych zestawień należy na wstępie przyjąć jakąś w miarę spójną konwencję.
Postanowiłem trzymać się takich samych zasad, jak we wspomnianym wątku o historii telewizji, czyli:

1. Pod uwagę brane są stacje polskojęzyczne ogólnopolskie (dostępne naziemnie, w kablówkach lub drogą satelitarną) oraz wybrane stacje w języku oryginalnym dostępne w platformach cyfrowych lub z nimi powiązane.

2. Za start nowej stacji uznajemy:
- uruchomienie zupełnie nowego kanału,
- rebranding w sensie nie tylko zmiany samej nazwy, ale również charakteru stacji lub zastąpienia jej zupełnie inną marką (np. TCM -> TNT, 4fun Gold -> 4fun Kids),
- uruchomienie stacji HD, 3D lub 4K, której ramówka w momencie startu różni się od odpowiadającej jej stacji SD (np. National Geograpic HD w roku 2007).

3. Za start nowej stacji nie uznajemy:
- rebrandingu, który jest tylko kosmetyczną zmianą nazwy (np. Discovery Turbo Xtra -> DTX, TVO -> TV Okazje)
- uruchomienia stacji HD, 3D lub 4K z identyczną ramówką jak istniejąca stacja o innej jakości nadawania.

Takie same zasady dotyczą wycofywania stacji z rynku, co też zostanie przedstawione w kolejnym punkcie.

Ostatnią rzeczą, którą chciałbym przedstawić, są swego rodzaju rekordy dotyczące obecności stacji na rynku.

I. Nowe kanały według lat powstawania

Początki telewizji państwowej i komercyjnej

Proces powstawania stacji telewizyjnych w Polsce rozpoczął się w roku 1952, kiedy to wystartował najstarszy polski kanał TVP, działający obecnie pod nazwą TVP1. Początki były trudne, sama technologia była dopiero testowana, nie było infrastruktury, ale już w latach 1958-1962 powstały pierwsze regionalne ośrodki TVP, uruchamiane w tempie mniej więcej jednego do maksymalnie dwóch ośrodków rocznie. Na dalszy rozwój trzeba było poczekać 8 lat, do roku 1970, kiedy to wystartowała telewizyjna Dwójka. To wydarzenie nie wpłynęło jednak w żaden sposób na dalszy rozwój rynku, kolejne ośrodki regionalne powstały dopiero w latach 1981 i 1985. Oczywiście znaczący wpływ na tak powolny rozwój miał fakt, że ówczesny rynek telewizyjny był całkowicie podporządkowany państwu i do wprowadzenia przemian ustrojowych w latach 1989-1990 był całkowicie zamknięty dla innych podmiotów.

Prawdziwy, nieskrępowany rozwój rynku telewizyjnego rozpoczął się na dobrą sprawę w latach 90. Już od roku 1990 zaczęły powstawać lokalne, prywatne stacje telewizyjne, jednak ich działalność była w dużej mierze nieuregulowana prawnie lub wręcz nielegalna. Również rozwijające się w tym okresie sieci kablowe często prowadziły dystrybucję zagranicznych kanałów bez stosowych zezwoleń czy umów z nadawcami.

Dopiero rok 1992 przyniósł dwie nowe ogólnopolskie stacje: państwową TV Polonia i prywatny Pol Sat. W tym właśnie momencie rozpoczął się trwający do dziś okres, w którym nie było już ani jednego roku bez nowych kanałów.

Obok kanałów tworzonych przez polskich nadawców, zaczęły pojawiać się także lokalne wersje kanałów zagranicznych, jednak początkowo było to zaledwie od 2 do maksymalnie 6 kanałów rocznie (przyjąłem, że zarówno Polonia 1, jak i TV Odra traktujemy jako pojedyncze kanały, nie biorąc pod uwagę ich stacji lokalnych).

Boom telewizji cyfrowej i nowe technologie

Momentem naprawdę przełomowym był rok 1998. Wtedy to na rynku zadebiutowało aż 19 nowych kanałów! Wiąże się to ze startem dwóch platform cyfrowych: Wizja TV oraz CYFRA+. Zwłaszcza ta pierwsza wprowadziła bardzo dużo nowych kanałów, które do tej pory nie były w Polsce dostępne. W roku 1999 ten wysoki wzrost został podtrzymany, łącznie ruszyło wtedy 18 stacji, czyli tylko o jedna mniej niż w roku poprzednim. Tu z kolei duży udział miał start platformy Polsat 2 Cyfrowy, a także dalszy dynamiczny rozwój Wizji TV i CYFRY+. Boom ten nie przeniósł się jednak na kolejne lata, choć oczywiście nowe kanały wciąż powstawały, to już nie w tak dużej liczbie. W latach 2000-2004 powstawało od 7 do 12 kanałów rocznie. W 2005 ruszyło ich co prawda 14, ale 3 z nich to były brakujące ośrodki regionalne TVP.

Kolejny przełom to rok 2006, który przyniósł przede wszystkim rewolucję technologiczną w postaci telewizji HD, a także start nowej platformy n. Wystartowało wtedy aż 20 nowych kanałów, z czego 4 w jakości HD. Jeszcze okazalszy był pod tym względem rok 2007, kiedy to na rynku zadebiutowało aż 26 kanałów, co do dziś stanowi absolutny rekord. Wprawdzie tyko dwa z nowych kanałów ruszyły w HD, ale za to po raz pierwszy uruchomione zostały także odpowiedniki HD dwóch istniejących już stacji z identyczną ramówką. Siłą rzeczy kolejne lata musiały przynieść lekkie wyhamowanie, choć w 2008 nadal była to liczba dość duża (18 nowych kanałów, w tym 4 HD oraz 3 wersje HD istniejących stacji), to w 2009 liczba nowych kanałów spadła już do 12 (w tym znowu 4 w HD).

Wydawałoby się, że dalszy rozwój technologiczny powinien przynieść w najbliższych latach kolejny przełom. W roku 2010 wystartowało ponownie aż 20 stacji, z czego 5 w jakości HD, natomiast dwa po raz pierwszy w historii w technologii 3D. W roku 2011 liczba ta jeszcze wzrosła (23 nowe kanały, z czego 7 w HD i 4 w 3D). Do rekordu sprzed 4 lat troszeczkę zabrakło, ale rok ten był rekordowy pod innym względem: uruchomiono aż 18 odpowiedników HD istniejących już stacji. HDTV zaczęło więc powoli stawać się obowiązującym standardem, natomiast technologia 3D kompletnie się nie przyjęła i był to ostatni rok, kiedy startowały tego typu stacje.


Stabilizacja i nasycenie rynku

W kolejnych latach (2012-2018) widać było pewnego rodzaju stabilizację. Roczna liczba nowych kanałów wahała się od 15 do 24 rocznie, jedynie w 2013 odnotowano lekki spadek (13 nowych kanałów). Ciekawy jest natomiast rok 2015, bo był to pierwszy rok, w którym liczba nowych kanałów HD przewyższyła liczbę uruchamianych stacji w SD (24 nowe kanały, w tym aż 21 w jakości HD, a jeden w 4K). Tendencja ta utrzymała się już na stałe.

Ostatnie lata przyniosły natomiast bardzo wyraźne zahamowanie wzrostu. W roku 2019 roku wystartowało zaledwie 9 nowych kanałów - nie tylko aż o 8 mniej w stosunku do roku poprzedniego, ale najmniej od 15 lat! Ostatnim razem liczba ta spadła poniżej 10 w roku 2004. Wart odnotowania jest natomiast fakt, że spośród tych 9 stacji wszystkie ruszyły w wersji HD lub 4K.

Rok 2020 jest natomiast dosyć dziwny (no kto by się spodziewał ;) ) - i mam tu na myśli oczywiście również kontekst rynku telewizyjnego. Jak dotąd (stan na 1 grudnia) ruszyło w tym roku 12 nowych stacji, ale zdecydowana większość z nich zastąpiła jakiś inny kanał tego samego nadawcy, całkowicie od zera wystartowały zaledwie 5 z nich. Ponadto tylko 8 kanałów spośród wszystkich uruchomionych stacji ruszyło w HD. Mamy więc swego rodzaju załamanie. Na pewno w dużej mierze jest to spowodowane nasyceniem rynku. Mamy w tej chwili już tyle kanałów, że nadawcom bardzo trudno wprowadzić jest coś nowego, co byłoby oryginalne i przyciągnęłoby widzów. Ilość niestety nie idzie w parze z jakością, zwykle jest wręcz odwrotnie: większa liczba stacji ciągnie za sobą większe rozproszenie praw oraz zdecydowanie większą wtórność i powtarzalność emitowanych treści. Ponadto coraz bardziej do głosu dochodzą serwisy streamingowe oraz portale oferujące treści na życzenie - coraz więcej osób woli oglądać programy wtedy, gdy im wygodnie i coraz trudniej przyciągnąć widzów do tradycyjnej telewizji.

Nasuwa się wniosek, że raczej nie ma co liczyć na kolejny wielki boom i tradycyjna telewizja w najlepszym razie rozwijać się będzie już w znacznie mniejszym tempie niż dotychczas.


II. Likwidacja istniejących stacji telewizyjnych

Wiele stacji nie potrafiło utrzymać się na rynku, bądź też upadało wraz z przejęciem nadawcy przez inny podmiot. Część była zastępowana innymi, a niektóre po prostu odchodziły w niepamięć.

Do roku 1996 włącznie nie została w Polsce zlikwidowana ani wycofana żadna stacja telewizyjna. Pierwsze zamknięcia kanałów rozpoczęły się w roku 1997 (2 kanały) i liczba ta z każdym kolejnym rokiem była mniej więcej podobna. Jedynie w latach 2001 i 2002 nastąpił wzrost (odpowiednio likwidacja 8 i 11 kanałów). Wiązało się to miedzy innymi z redukcją liczby kanałów w związku z fuzją Wizji TV z CYFRĄ+ oraz likwidacją nieudanych kanałów tematycznych Polsatu. W następnych latach tendencja wróciła do normy, zaś w latach 2006-2007 nie został zlikwidowany ani jeden kanał.

W latach 2008-2012 liczba zamykanych kanałów wahała się między 5 a 7 kanałów rocznie. Rok 2013 okazał się natomiast rekordowy: zlikwidowano wtedy aż 20 stacji. Wiąże się to między innymi z roszadami związanymi z fuzją platform n i CYFRA+. W 2014 natomiast likwidacji uległo łącznie 13 stacji, ale liczbę tę trochę zawyża pakiet 4 kanałów Polsat Volleyball, które ruszyły w tym samym roku. W dalszych latach liczba ta utrzymała się natomiast w granicach od 5 do 9 stacji rocznie. Kolejny skok, do 10 stacji można zaobserwować w roku 2018, jednak tutaj znów odrobinę namieszały kanały okazjonalne, uruchomione na potrzeby transmisji sportowych czy to z igrzysk olimpijskich, tenisa czy mistrzostw świata w piłce nożnej.

W roku 2019 emisję zakończyły natomiast zaledwie 2 kanały.

I jakże by inaczej, rok 2020 jest tutaj również trochę nietypowy. Teoretycznie według pierwotnych założeń należałoby uznać, że nadawanie zakończyło aż 12 stacji, ale w rzeczywistości przeważająca większość z nich została po prostu zastąpiona inną marką tego samego nadawcy (wyjątek stanowią 4 stacje).


III. Utrzymanie stacji na rynku - rekordy

Ostatni punkt wynika po części z dwóch poprzednich, ale chciałem przedstawić tu kilka ciekawostek.

Jakie kanały zdołały utrzymać się na rynku najdłużej? Cóż, nie trzeba specjalnych statystyk, żeby stwierdzić, że najdłużej nadaje TVP1 (na dzień 30.11.2020 jest to 24873 dni, co po przeliczeniu daje ponad 68 lat). Tuż za nim plasują się ośrodki regionalne i TVP2, ale wynika to po prostu z faktu, że ruszyły najwcześniej i nigdy nie przestały nadawać).

Co za tym idzie, rekordzistami wśród telewizji prywatnych są natomiast Polsat i Polonia 1 (niecałe 28 lat).

Z tej statystyki wynika niewiele, bo logiczne jest, że im wcześniej dany kanał wystartował, tym czas jego nadawania powinien być dłuższy (zakładając, że nie został zlikwidowany). Weźmy więc pod uwagę tylko te kanały, których emisja została już zakończona. Co otrzymamy?

Okazuje się, że wśród stacji, które zakończyły swój żywot, liderem co do długości nadawania jest VH1 Classic: 19 lat 7 miesięcy i 9 dni, aczkolwiek nie jest to do końca wynik miarodajny. Po pierwsze kanał ten nigdy nie posiadał polskiej wersji językowej, a szeroko dostępny był jedynie na początku nadawania (Wizja TV i kablówki), potem na długie lata stał się kanałem niszowym, obecnym jedynie w kilku małych sieciach kablowych. Jako taki zasięg techniczny zaczął odbudowywać dopiero w okolicach roku 2011 i ten proces trwał bardzo powoli.

Szeroko dostępny przez cały okres nadawania, a ponadto całkowicie polski był natomiast drugi w tej kategorii kanał: Mango 24. Kanał ten nadawał nieprzerwanie przez 18 lat i 5 miesięcy. Tuż za nim uplasowały się VIVA Polska (17 lat 4 miesiące i 8 dni) i TCM (17 lat 1 miesiąc i 5 dni).

Kanały, które zniknęły po ponad 10 latach emisji:

1. VH1 Classic (19l 7m 9d) *przez długi okres kanał był praktycznie zapomniany
2. Mango 24 (18l 5m)
3. VIVA Polska (17l 4m 8d)
4. TCM (17l 1m 5d)
5. Edusat/ETV (15l 6m 19d)
6. Romantica/Zone Romantica (15l 6m)
7. Discovery Civilisation/Discovery World (14l 3m 16d) *nie jest do końca znana oficjalna data startu, wiadomo że to czerwiec 1999
8. VH1 Polska (12l 11m 23d) *kanał miał nieco ponad roczną przerwę w nadawaniu
9. Hyper/Hyper+ (12l 10m)
10. ITV (12l 8m 12d)
11. Hallmark (12l 5m 13d)
12. Club/Zone Club/Club TV (11l 8m 3d)
13. FOX Kids/Jetix (11l 5m 1d)
14. Discovery Travel & Adventure/Discovery Travel & Living (11l 4m)
15. TVP Regionalna (10l 9m) *kanał miał przerwę w nadawaniu w latach 2003-2013
16. MTV Rocks (10l 7m 5d)
17. TMT/Lato 2008 (10l 4m 8d)
18. Universal Channel (10l 1m)

Rekordem w drugą stronę, to znaczy najkrótszym czasem nadawania jest... 17 dni. Dokładnie przez tyle czasu nadawany był pakiet dodatkowych kanałów Eurosportu (Eurosport 3, 4 i 5) uruchomionych w 2018 roku na potrzeby transmisji zimowych igrzysk olimpijskich.

Tuż za nimi plasują się kolejne pakiety kanałów okresowych: Polsat Volleyball 1-4 z 2014 roku (23 dni) i Polsat Sport 2-3 z roku 2016 (31 dni). Kolejnym kanałem tego typu jest TVP 4K (82 dni), ale nie jest powiedziane, że akurat ten kanał jeszcze kiedyś nie powróci.

Wszystkie te stacje były jednak krótkoterminowe z założenia. Okazuje się, że spośród zwykłych stacji najkrócej na rynku utrzymał się kanał poradnikowy Moja TV z 2005 roku (zaledwie 4 miesiące i 22 dni). Kanał został pogrążony przez nadawanie z egzotycznego satelity Sesat, brak dostępności w platformach i do tego bardzo słabą dystrybucję w kablówkach. Tuż za nim plasuje się w zestawieniu The Medical Channel (5 miesięcy i 9 dni), który zadebiutował w marcu 2016. Kanał o tematyce medycznej zupełnie nie przyjął się w naszym kraju. Podobnie krótko nadawał telezakupowy kanał Promocja TV z roku 2007 (6 miesięcy i 30 dni) i tym razem nie pomogła nawet dostępność u wszystkich operatorów satelitarnych.

Stacje nadające/dostępne w Polsce krócej niż 2 lata:

1. Eurosport 3, 4 i 5 (17d)
2. Polsat Volleyball 1-4 (23d)
3. Polsat Sport 2-3 (31d)
4. TVP 4K (2m 21d)
5. Moja TV (4m 22d)
6. The Medical Channel (5m 9d)
7. Promocja TV (6m 30d)
8. Tenis Premium 1-2 (8m 8d)
9. 8TV (8m 19d)
10. Tylko Muzyka (10m 17d)
11. HOT TV (1r 4d)
12. nShow 3D (1r 11d)
13. TV Centrum (1r 2m 24d)
14. Style Network (1r 2m 28d)
15. nPremium HD 3-4 (1r 3m 22d)
16. Nobox TV (1r 4m 26d)
17. Patio TV (1r 5m 4d)
18. Hip Hop TV (1r 5m 9d)
19. Twoja Wizja (1r 5m 17d)
20. Ipol TV (1r 5m 27d)
21. Filmax (1r 6m 19d)
22. TV Niepokalanów 2 (1r 7m 21d)
23. Fantastic (1r 7m 25d)
24. CANAL+ Weekend (1r 8m 10d)
25. nTalk (1r 8m 10d)
26. CSB TV (1r 8m 14d)
27. O TV (1r 8m 23d)
28. TVN HD +1 (1r 9m)
29. QuesTV (1r 11m)
30. Rodin TV (1r 11m 14d)
31. VH-1 (1r 11m 23d) *wersja oryginalna, nadająca przed powstaniem VH1 Europe i VH1 Polska

Na koniec, w ramach podsumowania, całościowy bilans według lat.
 
Rok Nowe kanały Zakończyły nadawanie Nowe
SD
Nowe
HD
Nowe
3D
Nowe
4K
Przełączenia
z SD na HD
Wersje 4K
1952 1 0 1 0 0 0 0 0
1956 1 0 1 0 0 0 0 0
1957 2 0 2 0 0 0 0 0
1958 1 0 1 0 0 0 0 0
1959 1 0 1 0 0 0 0 0
1960 2 0 2 0 0 0 0 0
1961 1 0 1 0 0 0 0 0
1962 1 0 1 0 0 0 0 0
1970 1 0 1 0 0 0 0 0
1981 1 0 1 0 0 0 0 0
1985 1 0 1 0 0 0 0 0
1992 2 0 2 0 0 0 0 0
1993 2 0 2 0 0 0 0 0
1994 3 0 3 0 0 0 0 0
1995 6 0 6 0 0 0 0 0
1996 5 0 5 0 0 0 0 0
1997 6 2 6 0 0 0 0 0
1998 19 1 19 0 0 0 0 0
1999 18 3 18 0 0 0 0 0
2000 8 4 8 0 0 0 0 0
2001 12 8 12 0 0 0 0 0
2002 8 11 8 0 0 0 0 0
2003 12 4 12 0 0 0 0 0
2004 7 1 7 0 0 0 0 0
2005 14 5 14 0 0 0 0 0
2006 20 0 16 4 0 0 0 0
2007 26 0 24 2 0 0 2 0
2008 18 7 14 4 0 0 3 0
2009 12 5 8 4 0 0 2 0
2010 20 5 13 5 2 0 3 0
2011 23 6 12 7 4 0 18 0
2012 18 7 12 6 0 0 7 0
2013 13 20 7 6 0 0 7 0
2014 22 13 13 9 0 0 6 0
2015 24 6 2 21 0 1 13 0
2016 15 9 4 11 0 0 5 0
2017 17 5 4 12 0 1 8 1
2018 17 10 1 14 0 2 8 0
2019 9 2 0 6 0 3 4 0
2020 12 12 5 8 0 0 4 1
 
Nowe kanały i te, które zakończyły nadawanie na przestrzeni lat
Nowe kanały w poszczególnych latach, z podziałem na SD, HD, 3D i 4K
Kanały, które zostały przełączone z SD na HD lub doczekały się wersji 4K


Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu tylko za zgodą wydawcy.




Więcej z kategorii Polonica


reklama
reklama
reklama
HOLLEX.PL - Twój sklep internetowy

Odbiornik DVB-T/T2/C AB TereBox 2T HEVC

Najnowszy hybrydowy (naziemno- kablowy) odbiornik DVB-T/T2/C (bez LAN) z MPEG-4/H.264...

119 zł Więcej...

Miernik FindSAT VF-6800 PRO Combo (WS-6944P) DVB-S/S2/T/T2/C2

Miernik dla pomiarów cyfrowych sygnałów satelitarnych DVB-S/S2, DVB-T/T2, DVB-C/C2 w...

439 zł Więcej...

Odbiornik Vu+ DUO 4K SE S2X FBC

Vu+ DUO 4K SE - najnowszy odbiornik Ultra HD 4K...

1 690 zł Więcej...