dodano: 2021-06-20 02:10
autor: Janusz Sulisz |
źródło: podroze.satkurier.pl
Zamek Rabsztynjest perłą Szlaku Orlich Gniazd, ale jeszcze nie tak dawno był całkowitą ruiną. Zamek został zbudowany na „Kruczej Skale” (niem. Rabe stein) we wsi Rabsztyn. W 1990 r. stał się własnością gminy Olkusz. Dopiero wtedy zaczęto wykonywać liczne prace konserwatorskie mające na celu uratowanie i zabezpieczenie zamku. Towarzyszyły im prace rekonstrukcyjne: odtworzono węzeł bramny z herbem Leliwa (2008/2009), część zamku górnego na oryginalnych fundamentach odsłoniętych przez archeologów, a także odkryto piwnice tzw. zamku średniego - zabezpieczono je przeszklonym pawilonem, gdzie docelowo znajdzie się ekspozycja muzealna (w trakcie realizacji w 2021 r.). Wykonano też iluminację zamku.
Prosimy o wyłączenie blokowania reklam i odświeżenie strony.
W 1515 r. Rabsztyn przeszedł w ręce Jana Bonera, przyjaciela i bankiera króla. W rękach zamożnej rodziny Bonerów starostwo i zamek pozostał
do schyłku XVI w. W 1592 r. umarł bezpotomnie Seweryn Boner młodszy, a cały majątek przeszedł w ręce Firlejów i ich spadkobierców.
W początkowych latach XVII w. nastąpiła przebudowa starego zamku oraz jego rozbudowa we wspaniałą siedzibę magnacką.
Omawianą przebudowę łączy się z postaciami Mikołaja Wolskiego i Zygmunta Myszkowskiego marszałka wielkiego koronnego. Obaj byli starostami rabsztyńskimi w I poł. XVII w. Prawdopodobnie prace zostały rozpoczęte przez Mikołaja Wolskiego, a kontynuowane i może ukończone
przez Myszkowskiego. Od strony wschodniej i południowej założenia, poniżej górnego, gotyckiego zamku średniowiecznego, zostaje wzniesiony dwuskrzydłowy, dwupiętrowy zamek dolny, zwany nie bez przyczyny pałacem.
W 1657 r. zamek Rabsztyn podczas potopu został spalony przez wojska szwedzkie. Po tej dewastacji dolny pałac nie został już nigdy przywrócony do użytku - już w roku 1665 uznano cały zamek za ruinę. Użytkowane są tylko pomieszczenia nad bramą wjazdową, gdzie mieścić się miało mieszkanie podstarościego. W 1765 r. uznano, że wieża na skale jest bez przykrycia. Cała rezydencja pozostawała niezamieszkała. Gruzem zasypana była też studnia, która niedawno została odsłonięta po upadku dużej skały. W latach 1789-1791 obok zrujnowanego zamku powstał dwór starościński.
Akwarela Z. Vogla z 1792 r. przedstawia zamek od strony północno-wschodniej z dobrze zachowaną zadaszoną bramą i dwuczłonową wysoką wieżą w stanie ruiny. Opis z 1853 r. potwierdza, że zamek w Rabsztynie stanowi wysoka wieża, w połowie z piaskowca, w połowie z cegły zmurowana. W 1882 r. wieża jest już w połowie zawalona. Ostatecznie wieża zamkowa zawaliła się około 1901 r.
W latach 2010-2011 zabezpieczono mury barokowego pałacu na zamku dolnym, w roku następnym rozpoczęto badania archeologiczne, a jednocześnie konsolidację zagrożonych murów obwodowych zamku górnego.