Szwajcarskie Alpy: Bel Oiseau z widokiem na Mont Blanc

dodano: 2022-07-12 21:26
autor: Anita Kaźmierska | źródło: podroze.satkurier.pl

Po trzech latach naznaczonych globalnymi obostrzeniami na tle epidemicznym, w końcu udało mi się wrócić w ukochane Alpy. Tym razem odwiedziłam ich szwajcarską część, położoną na zachód od austriackich Alp, w których to spędziłam długi urlop w 2019 roku. Najpierw chciałabym podzielić się z Wami wrażeniami z wędrówki na szczyt Bel Oiseau górujący nad Jeziorem Émosson, blisko granicy z Francją, oferujący piękny widok na Mont Blanc - najwyższy szczyt Alp.

Anita K.

Prosimy o wyłączenie blokowania reklam i odświeżenie strony.

Elektrownia wodna Émosson

Wykorzystywanie hydroenergetycznego potencjału tego regionu rozpoczęło się na długo przed budową zapory Émosson. Najpierw, w 1920 r. zaczęto tam budowę zapory Barberine. Obiekt ten miał zaspokoić rosnące zapotrzebowanie na energię po decyzji z 1913 r. o zelektryfikowaniu całej szwajcarskiej kolei.

Aby ułatwić transport materiałów i pracowników na potrzeby budowy zapory Barberine zaprojektowano kolejkę linową o nachyleniu 87 proc. Ten nowy środek transportu ostatecznie stał się atrakcją turystyczną, która działa po dziś dzień (w sezonie 2022 nieczynna).

Widok na zaporę Émosson z lotu ptaka, źródło: emosson.ch

Łącznie przetransportowano 206 mln m³ betonu. Przeciętnie 400 robotników pracowało 11 godzin dziennie, dzięki czemu w ciągu jednego dnia mogli oni wylać co najmniej 700 m³ betonu.

Zapora Barberine osiągnęła wysokość 80 m, przy grubości u podstawy 58 m i 4,5 m na koronie, oraz długości 250 m. Powstały w ten sposób zbiornik mógł pomieścić 40 mln m³ wody. Prace zakończono w 1926 r., a eksploatację obiektu rozpoczęto w 1927 r.

Oryginalna turbina elektrowni na tle Bel Oiseau

W 1952 r. zapotrzebowanie na transport kolejowy było coraz większe. Barberine nie wystarczała już na zaspokojenie popytu, dlatego postanowiono pozyskać wodę z sąsiedniej doliny Nant de Drance i magazynować ją w nowym zbiorniku o pojemności 13,8 mln m³, którego budowę rozpoczęto w 1952 r. Tak oto w 1955 r. powstała zapora łukowa Vieux Émosson (170 m długości i 45 m wysokości).

Widok z Bel Oiseau na południowy zachód: zbiornik i zapora Vieux Émosson, druga w tych okolicach restauracja, szczyt Le Cheval Blanc

Już od czasu budowy Barberine inżynierowie zdawali sobie sprawę z potencjału całej doliny, jednak problemem było zdobycie wystarczającej ilości wody do napełnienia zbiornika. Pomysł budowy zapory Émosson powrócił na początku lat 50. wraz ze wstępnym projektem wykonanym przez lokalnego inżyniera. Chodziło o przechwycenie wód pobliskich rzek i potoków, w tym Dranse d’Entremont, Dranse de Ferret, Eau Noire i Trient, w celu uzupełnienia zlewni Barberine. Aby urzeczywistnić plany, w 1954 r. powstała firma Usines hydroélectriques d’Emosson SA.

Elektrownia wodna Émosson - mapa, źródło: emosson.ch

Do ustalenia pozostała jedna ważna kwestia: przeniesienie granicy francusko-szwajcarskiej. Ta wymiana terytoriów pozwoliła, aby ściana zapory znajdowała się całkowicie na ziemi szwajcarskiej, a elektrownia całkowicie na ziemi francuskiej. Stało się tak, gdy obie strony podpisały w 23 sierpnia 1963 r. stosowną konwencję. Ostatecznie francuski dekret został podpisany przez Charlesa de Gaulle'a w grudniu 1966 r.

W 1967 r. Usines hydroélectriques d’Emosson SA przekształciła się w funkcjonującą po dziś dzień Electricité d’Emosson SA (ESA) i uzyskała koncesje szwajcarskie i francuskie obowiązujące do 20 września 2055 r. Budowę zapory zatwierdzono dopiero 19 kwietnia 1967 r.

Prace budowlane rozpoczęto 15 lipca 1967 r. Pierwszy beton wylano we wrześniu 1969 r., a ostatni w sierpniu 1973 r. Zaporę oddano do użytku 1 lipca 1975 r. Szacunkowy koszt budowy w 1973 r. wyniósł 650 mln CHF. W 2015 r. firma obchodziła 40. rocznicę inwestycji, datę symboliczną, bo stanowi połowę czasu trwania koncesji.

Zbiornik Émosson ma pojemność 225 mln m³ i jest drugim co do wielkości sztucznym zbiornikiem w Szwajcarii, po Grande Dixence. Zapora ma wysokość 180 m (piąta co do wysokości w Szwajcarii) i długość 560 m. Znajduje się na wysokości 1930 m n.p.m.

Średnia roczna produkcja elektrowni wynosi 850 mln kWh (moc zainstalowana 420 MW z 6 grup produkcyjnych i 2 pomp).

Ostatnio zbiornik był osuszany - w celu konserwacji - zimą 2012 r. (pierwszy raz od czasu spiętrzenia w 1973 r.; do końca koncesji w 2055 r. nie ma planów powtórzenia takiej operacji).

W zależności od wypełnienia korona zapory Émosson może przesunąć się nawet o 9 cm. Stara zapora Barberine jest zatopiona pod lustrem zbiornika. Można ją zobaczyć, kiedy poziom wody jest niski.

Zapora Émosson, na dalszym planie parking i budynek restauracji

Możliwe jest zwiedzenie zapory. W 2022 r. wejścia odbywały się codziennie od 16 lipca do 28 sierpnia (poza 4, 5, 6, 10, 13, 15, 17, 20, 24 i 27 sierpnia) o godz. 14:00. Bilet normalny kosztuje 15 CHF (75 zł), a zwiedzanie z przewodnikiem w grupach 3-10-osobowych trwa 1,5 godziny. Po okazaniu ważnego biletu na autobus TMR nad Émosson przysługuje 50 proc. zniżki.