reklama
reklama
SAT Kurier logowanie X
  • Zaloguj
ODBLOKUJ-REKLAMY.jpg

Rowerem wokół Gór Świętokrzyskich

dodano: 2022-08-28 21:43 | aktualizacja: 2023-09-10 19:00
autor: Anita Kaźmierska | źródło: podroze.satkurier.pl

Góry Świętokrzyskie - Bodzentyn rower Rowerowa wycieczka wokół Gór Świętokrzyskich była moim małym marzeniem już od dłuższego czasu. Chciałam powtórzyć trasę, jaką pokonałam na dwóch kółkach będąc nastolatką, jednak z pewną modyfikacją - unikając ruchliwych dróg. Wówczas, z uwagi na miejsce zamieszkania, wyjechałam ze Starachowic, a teraz obrałam za miejsce startu Świętą Katarzynę. Doprowadziło to do znacznego skrócenia trasy, więc na rozgrzewkę dodałam piesze wejście na Łysicę - najwyższy szczyt Gór Świętokrzyskich.

Anita K.
Góry Świętokrzyskie - Święty Krzyż


Prosimy o wyłączenie blokowania reklam i odświeżenie strony.

Podjazd asfaltową drogą na Święty Krzyż

Ja postanowiłam wjechać na Święty Krzyż od zachodniej strony - z Huty Szklanej, skąd na szczyt prowadzi asfaltowa droga. W tym celu okrążyłam górę od strony południowej, fragmentem DW753, a następnie w Hucie Koszarach skręciłam w prawo. Aż do granicy lasu odcinek ten mierzy 12,5 km, a jego ostatnie 1,5 km charakteryzuje się 100 m przewyższeniem.

Huta Szklana jest bardzo popularnym miejscem startowym na Święty Krzyż ze względu na możliwość wjechania meleksem. Co ciekawe, w niedzielę można skorzystać z własnego środka transportu (samochodu lub motocykla) - wjechać od godz. 7:00 do 11:30 i zjechać do godz. 14.00. Reguła ta dotyczy także m.in. nabożeństw majowych, czerwcowych i październikowych o godz. 17:30.

W Hucie Szklanej znajduje się Osada Średniowieczna, w której zlokalizowane są drewniane chatki ukazujące życie Słowian i ich pracę. Na każdym stanowisku można zapoznać się z innym rzemiosłem. Celem funkcjonowania Osady jest popularyzacja obrzędowości ludowej, kultury słowiańskiej oraz związanych z nią legend i podań ludowych, które ukształtowały dziedzictwo kulturowe Gór Świętokrzyskich. Zobacz cennik. Na miejscu jest też karczma, plac zabaw czy sklepiki z pamiątkami.

Tuż przy granicy lasu znajduje się Pomnik Katyński Trzech Krzyży - Katyń, Charków, Miednoje.
 
Las bukowo-jodłowy Świętokrzyskiego Parku Narodowego

Tzw. Droga Przewodników Świętokrzyskich ma długość 2 km i charakteryzuje się przewyższeniem 100 m (wjazd rowerem zajmie maksymalnie kilkanaście minut). W końcowej jej części znajduje się zejście do tarasu widokowego na gołoborzu (10 zł za bilet normalny i 6 zł za bilet ulgowy, stan na wrzesień 2022 r.) oraz wieża RTCN Kielce / Święty Krzyż.

Wspomniana szosa prowadząca na Łysą Górę od zachodu została zbudowana w latach 30. XX w. w związku z użytkowaniem budynków klasztornych na cele więzienne.
 
Wejście na taras widokowy na gołoborzu
Niezbyt piękne jest to zejście do platformy widokowej - 2008 r.
Gołoborze na Łysej Górze - 2008 r.

Nieco dalej znajduje się duży plac, a za nim klasztor Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej (dawniej klasztor benedyktynów), w którego zachodnim skrzydle mieści się muzeum ŚPN z ekspozycjami przyrodniczą i więzienną, w cenach za bilet normalny odpowiednio 10 zł i 4 zł (stan na wrzesień 2022 r.). Będąc dzieckiem, szczególne wrażenie zrobiła na mnie ekspozycja motyli.

Centralny punkt Łysej Góry stanowi sanktuarium Relikwii Drzewa Krzyża Świętego - bazylika Trójcy Świętej. Zwiedzać można nie tylko zabytkowy kościół (w tym wejść na wieżę widokową), lecz także furtę klasztorną, krużganki, kaplice, zakrystię, muzeum historyczno-misyjne, kryptę benedyktynów oraz kryptę księcia Jeremiego Wiśniowieckiego.
 
Bazylika Trójcy Świętej na Świętym Krzyżu

Pierwszy kościół na Łysej Górze został wzniesiony na początku XII w. W ciągu tych kilkuset lat był wielokrotnie przebudowywany, przybierając formy od stylu romańskiego, przez gotycki, po barokowy i neoklasyczny. Obecna świątynia została zbudowana w latach 1781-1789, na planie prostokąta o wymiarach 53 x 17,5 m.

W 1852 r. zabudowania klasztorne zostały ukazem carskim przeznaczone dla demerytów, czyli księży skazanych na pokutę w odosobnieniu za wykroczenia przeciw moralności. Taką funkcję pełniły do 1865 r., po czym opuszczone budynki klasztorne zostały w 1884 r. przeznaczone na Opatowskie Więzienie Karne (od 1893 r. Kieleckie Więzienie Poprawcze). Warunki, jakie tutaj panowały, przyniosły Świętemu Krzyżowi sławę najcięższego więzienia w Polsce.
 
Strażnik przed wejściem do więzienia na Świętym Krzyżu - 1926 r., źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe

W latach 30. teren więzienia opasany był murem wysokim na 5 m, zabezpieczonym sześcioma wieżami strażniczymi. Zanim weszło się do właściwego więzienia, trzeba było przejść przez trzy bramy. Pierwsza, zewnętrzna miała u góry napis: „Święty Krzyż Więzienie Ciężkie”. Od wewnątrz na tejże bramie umieszczono słynne zdanie: „Idź z Bogiem i nie wracaj”.

We wrześniu 1939 r., pod naporem wojsk hitlerowskich, więzienie zostało zlikwidowane.
 
Ogólny widok zabudowań więziennych od strony zachodniej, 1933-1935 r., źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe

W pierwszych dniach wojny klasztor został zbombardowany - ucierpiał krużganek przylegający do kościoła, północne skrzydło oraz dawna apteka. W kolejnych miesiącach trwały rewizje i aresztowania.

Jesienią 1941 r. hitlerowcy urządzili w budynkach klasztornych obóz zagłady dla jeńców radzieckich. O warunkach, jakie tu panowały, świadczyły ostrzegawcze napisy umieszczone na ścianach korytarzy: „ludożerstwo będzie karane rozstrzelaniem”. Przeciętny stan obozu wynosił około 2 tys. osób. Jeńcy umierali z głodu i na choroby zakaźne. Obóz zlikwidowano w drugiej połowie 1942 r.

Poniżej klasztoru, na stoku północnym rozciąga się rozległa polana Bielnik, sąsiadująca z cmentarzem jeńców radzieckich. Spoczywa tu około 6 tys. osób. Cmentarz jest zlokalizowany częściowo na miejscu cmentarza więziennego, na którym grzebano ciała skazańców i więźniów zmarłych w ciężkim więzieniu istniejącym na Świętym Krzyżu od 1884 do 1939 r.
 
Widok spod kościoła na bramę wschodnią i zabytkową dzwonnicę
Dzwonnica i bazylika na Świętym Krzyżu
Droga Królewska i liczni turyści/pielgrzymi
Figura przedstawiająca ukrzyżowanego Jezusa Chrystusa na wschodniej elewacji bazyliki
Trzy krzyże na Świętym Krzyżu od lewej: na wschodniej części kościoła, na dzwonnicy i na wieży kościoła

Jako ciekawostkę warto dodać, że szczyt Łysej Góry otoczony jest kamiennym wałem ułożonym z głazów piaskowca kwarcytowego. Długość zachowanej części wału wynosi około 1,5 km, a jego wysokość dochodzi do ponad 2 m. Analogiczne budowle występują np. na Ślęży. Wały te nie miały charakteru obronnego, lecz wzniesiono je dla potrzeb kultu pogańskiego - są to tak zwane wały kultowe. Jednym z powodów założenia klasztoru benedyktyńskiego na Łysej Górze było zapobieżenie kontynuacji pogańskich praktyk religijnych w tym miejscu.


Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu tylko za zgodą wydawcy.




Więcej z kategorii Polska


reklama
reklama
reklama
HOLLEX.PL - Twój sklep internetowy

Mini PC Homatics Dongle G Google TV

Homatics Dongle G to odtwarzacz multimedialny 4K o kompaktowej konstrukcji...

269 zł Więcej...

SAT Kurier - 5-6/2022 wersja elektroniczna

Elektroniczna wersja SAT Kuriera 5-6/2022

12 zł Więcej...

SAT Kurier - 7-8/2022 wersja elektroniczna

Elektroniczna wersja SAT Kuriera 7-8/2022

12 zł Więcej...