Fokus TV: Sekielski na tropie polskich skarbów

dodano: 2017-10-19 04:42
autor: Łukasz Knapik | źródło: Grupa ZPR Media

Fokus TV „Tomasz Sekielski. Teoria spisku”

W czwartek, 19 października br. o godz. 22:00 na antenie kanału Fokus TV wyemitowany zostanie premierowo trzeci odcinek serialu dokumentalnego „Tomasz Sekielski. Teoria spisku”, zatytułowany „Operacja Złoto FON”. Poświęcony on będzie sprawie Funduszu Obrony Narodowej.

Prosimy o wyłączenie blokowania reklam i odświeżenie strony.

„Operacja Złoto FON”

Setki kilogramów złota, prawie 2,5 tony srebra, biżuteria i inne kosztowności - to jedynie część depozytu, który składał się na Fundusz Obrony Narodowej (FON). Powołana przed II wojną światową instytucja miała pomóc w dofinansowaniu polskiej armii, szykującej się do obrony kraju. Historia tego funduszu i jego powojenne losy są pełne tajemnic i zagadek... Co stało się z majątkiem FON-u po wojnie? Czy rękę na skarbie położyły służby specjalne? Czy jego ślady znaleziono w Wojskowych Służbach Informacyjnych (WSI)?

Fundusz Obrony Narodowej

9 kwietnia 1936 roku prezydent Ignacy Mościcki podpisał dekret o utworzeniu Fundusz Obrony Narodowej. Utworzono skarb, którego wartość szacuje się na miliard ówczesnych złotych. By zrozumieć jak olbrzymia to była suma, wystarczy zauważyć, że okręt podwodny kosztował wówczas około 8 milionów złotych, bombowiec - 500 tysięcy, a czołg - 300. 1 września 1939 roku w momencie wybuchu II wojny światowej, stało się jasne, że skarby Funduszu Obrony Narodowej, ukryte w Warszawie w depozytach i magazynach Ministerstwa Spraw Wojskowych, nie są bezpieczne. Podjęto decyzję o ewakuacji skarbu z Polski. Na kosztowności polowali Niemcy i Sowieci. W trakcie ewakuacji część skarbu przepadła, a część trafiła do Anglii i Francji. Co stało się z majątkiem FON-u po wojnie? Czy rękę na skarbie położyły służby specjalne? Czy jego ślady znaleziono w WSI?

Operacja „TUN”

Komunistycznym władzom zależało na odzyskaniu tego majątku. Pieczę nad złotem, będącym częścią depozytu Funduszu Obrony Narodowej powierzono tak zwanemu Komitetowi Trzech. W jego skład wchodzili: generał Stanisław Tatar, pułkownik Marian Utnik i pułkownik Stanisław Nowicki. Byli oni oficerami Oddziału VI Sztabu Naczelnego Wodza Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, który odpowiadał m.in. za kontakty z Armią Krajową (AK) w Polsce, utrzymywał sieć informatorów, kontakty radiowe, szkolił kurierów i odpowiadał za organizowanie tajnych przerzutów: ludzi, sprzętu i pieniędzy do kraju. Od pierwszych liter ich nazwisk pochodziła nazwa operacji, „TUN”, którą zorganizował komunistyczny wywiad wojskowy, Polegała ona na sprowadzeniu skarbu FON-u do kraju.

Na konferencji w Jałcie, zwycięskie mocarstwa przesądziły o powojennych losach Polski. Rząd emigracyjny w Londynie tracił swoje wpływy i znaczenie. Nowy podział świata i stref wpływów, pomógł komunistom w przeprowadzeniu tajnej operacji, której celem było przejęcie skarbu FON-u i pieniędzy, którymi zarządzali Tatar, Utnik i Nowicki. Komitet trzech zgodził się odesłać złoto do Polski. W podziękowaniu za oddany skarb zostali uhonorowani. Osobiście odznaczył ich Bolesław Bierut. Nie przeszkodziło to jednak oskarżyć Tatara, Utnika i Nowickiego o spisek i postawić ich przed sądem. Byłym zarządcom FON-u zarzucono defraudację, szpiegostwo i próbę obalenia władzy ludowej.

Szafa Bolesława Bieruta

Po przewiezieniu do kraju, złoto Funduszu Obrony Narodowej trafiło do skarbca Narodowego Banku Polskiego (NBP), ale nie od razu... Jego przekazanie odbyło się w okolicznościach, które budzą wątpliwości, co do uczciwości przeprowadzenia tej operacji. Nie dokonano pełnej inwentaryzacji przekazywanych skarbów. Srebrna część FON-u, ważąca blisko 2,5 tony, która przetrwała wojnę we Francji - wróciła do kraju dopiero w połowie lat 70. ubiegłego wieku. Skarb trafił do muzeum. Tego samego nie można powiedzieć o złotym FON-ie, który rozpłynął się w niewyjaśnionych okolicznościach...

Z dokumentów Instytutu Pamięci Narodowej (IPN) wynika, że część złotego skarbu FON, oficjalnie zlikwidowanego w latach 50. ubiegłego wieku, mogła trafić do tak zwanej „szafy Bieruta”. Nazywano ją w ten sposób, ponieważ pierwszym dysponentem jej zawartości był właśnie Bolesław Bierut. Później dysponentami byli kolejni pierwsi sekretarze Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (KC PZPR), a być może również kolejni ministrowie finansów. Jej zawartość zlikwidowano na początku lat 80. ubiegłego wieku, a środki finansowe stanowiące równowartość zagospodarowanych przedmiotów, kosztowności, środki walutowe itd. zasiliły specjalny rachunek KC PZPR.

W trakcie śledztwa, prowadzonego w 1989 roku, ustalono m.in. że do skarbca NBP trafiło 10 kaset ze skarbem FON-u, choć z Anglii do Polski przywieziono 11. W momencie ich przekazywania, nie dokonano pełnej inwentaryzacji i nie porównano zawartości kaset z dokumentacją, którą sporządzono w Londynie. W roku 2006, komisja nadzorująca likwidację WSI, natrafiła w jednym z sejfów na cenne precjoza. Okazało się, że w depozycie specjalnym funduszu operacyjnego, znajdują się pozostałości przedwojennego skarbu FON. Wiele wskazuje na to, że w przypadku skarbów Funduszu Obrony Narodowej rację mają ci, którzy twierdzą, że znaczna część tego majątku wpadała w ręce komunistycznych dygnitarzy i działających na ich zlecenie służb specjalnych. Niestety operacja ta została przeprowadzona na tyle sprawnie, że dziś nie da się udowodnić konkretnym osobom zawłaszczenia dóbr, które przed wojną, polskie społeczeństwo ofiarowało armii.

Sprawie Funduszu Obrony Narodowej poświęcony będzie trzeci odcinek serialu dokumentalnego „Tomasz Sekielski. Teoria spisku” (więcej tutaj).