Dąb Bartek - świętokrzyski staruszek

dodano: 2024-02-25 16:11 | aktualizacja: 2024-03-12 21:10
autor: Anita Kaźmierska | źródło: podroze.satkurier.pl

Przejeżdżając drogą ekspresową S7 w pobliżu Kielc, warto zrobić przystanek w miejscowości Zagnańsk, by zobaczyć jedno z najsłynniejszych i najstarszych drzew w Polsce - dąb Bartek. Wiek tego dębu szypułkowego, rosnącego na skarpie rzeki Bobrzy, obok drogi wojewódzkiej nr 750, szacuje się na około 700 lat.

Dąb Bartek, fot. Anita K.

Prosimy o wyłączenie blokowania reklam i odświeżenie strony.

Zwiedzanie

Za ogrodzeniem wokół dębu znajduje się ścieżka, z której można oglądać i fotografować drzewo, bezpłatnie. W pobliżu stoi kapliczka św. Huberta - patrona myśliwych, wybudowana w 1996 r., w 50. rocznicę założenia koła łowieckiego Rosochy. Natomiast tuż obok dębu znajduje się pomnik postawiony w 1933 r. z okazji 25-lecia Związku Walki Czynnej i Związku Strzeleckiego w Samsonowie. Kamień ten przeleżał ponad 30 lat przewrócony napisem do ziemi, aż do 1984 r. Na pniu drzewa zawieszone są dwie figury ukrzyżowanego Chrystusa. Na jednej z nich widoczny jest napis - rok 1853.

Kamienny pomnik z 1933 r., a w tle zawieszone na pniu dwie figury ukrzyżowanego Chrystusa

Figura ukrzyżowanego Chrystusa i kora maskująca

Teren wokół dębu jest świetnie zagospodarowany turystycznie. Ustawiono tam liczne tablice informacyjne, wiatę z ławkami i stołem, a po drugiej stronie drogi znajduje się duży, bezpłatny parking, plac zabaw i ścieżka przyrodniczo-edukacyjna.

Czy Bartek jest najstarszym drzewem w Polsce?

Bartek nie jest ani najstarszym drzewem w Polsce, ani nawet najstarszym dębem. Najstarszym drzewem w Polsce jest cis Henryk, zwany też Cisem Henrykowskim, którego wiek szacuje się na ok. 1300 lat. Ten cis pospolity rośnie we wsi Henryków Lubański w województwie dolnośląskim.

Do niedawna najstarszym dębem w Polsce był dąb Chrobry, rosnący w okolicy Piotrowic, również w województwie dolnośląskim - niestety ten 760-letni dąb został w 2020 r. uznany za martwy. Dziś za najstarsze dęby w Polsce uważa się: Dąb Bażyńskiego (w miejscowości Kadyny nad Zalewem Wiślanym w województwie warmińsko-mazurskim) i dąb Jan Kazimierz (w Bąkowie w powicie świeckim w województwie kujawsko-pomorskie) - wiek obu tych drzew szacuje się na ok. 720 lat.

Czy dąb Bartek ma potomków?

Najbardziej znanym potomkiem jest Bartuś, posadzony w 1966 r. niedaleko Bartka. Innym znanym potomkiem jest dąb Jeremi posadzony w 1993 r. na terenie Sanktuarium Matki Bożej Bolesnej Królowej Polski w Kałkowie-Godowie (województwo świętokrzyskie).

W 2017 r. Arboretum Leśne w Stradomii pobrało ok. 250 pędów Bartka, z których następnie wyhodowano sadzonki - Bartusie. Ok. 400 drzewek posadzono w całym kraju dla upamiętnienia 100-lecia odzyskania przez Polskę niepodległości oraz dla uczczenia innych szczególnych wydarzeń (kolejne pobranie pędów odbyło się w 2022 r.). Również w 2017 r. zebrano 100 żołędzi Bartka, z których udało się wyhodować 19 sadzonek.

Dąb Bartek na szerszym ujęciu - widok od strony zachodniej

Nadleśnictwo Zagnańsk niezwykle troszczy się o Bartka

Tradycją stały się przyjazdy nowożeńców, którzy pod Bartkiem wznoszą toast za długie i szczęśliwe życie w związku małżeńskim. Natomiast każdego roku we wrześniu odbywa się tu pasowanie na Borusa - swoisty chrzest bojowy dla uczniów klas pierwszych Zespołu Szkół Leśnych w Zagnańsku.

Z historią dębu związanych jest kilka legend. Według jednej z nich, w cieniu drzewa odpoczywał król Jan III Sobieski, wracając spod Wiednia, a w dziupli drzewa zostawił butelkę wina, rusznicę i szablę turecką. Z ciekawostek warto dodać, że dąb Bartek został umieszczony w herbie Gminy Zagnańsk.