Odbiór wiązki brytyjskiej ASTRA (28,2°E) w Polsce

dodano: 2014-05-08 14:24 | aktualizacja: 2014-05-08 15:46
autor: Anita Kaźmierska | źródło: SAT Kurier 5/2014

Od 6 lutego br. osoby, które do tej pory z lepszym lub gorszym skutkiem odbierały niekodowane kanały BBC i ITV z pozycji 28,2°E nadawane w ramach oferty Freesat, w większości musiały pożegnać się z dostępem do tych kanałów. Stacje przesunięto z satelity ASTRA 1N na świeżo wyniesioną ASTRĘ 2E. Nowy satelita ma o wiele „lepiej” skrojoną punktową wiązkę brytyjską – o węższym zasięgu. Przełączanie zajęło około tydzień i było podzielone na dwie partie – najpierw BBC i Channel 4, a na końcu, 11 lutego – transpondery zajmowane przez ITV.

Prosimy o wyłączenie blokowania reklam i odświeżenie strony.

Redakcja Magazynu SAT Kurier odczekała nieco, aby sytuacja na pozycji 28,2°E się ustabilizowała i zdecydowaliśmy przyjrzeć się bliżej aktualnemu stanowi w drugiej połowie kwietnia. Do tego czasu ASTRA 2E już zadomowiła się na nowym miejscu i można było założyć, że dokonano wszelkiej konfiguracji po stronie operatora, więc odbiór już nie ulegnie dalszym zmianom.

HISTORIA

Dostęp do kanałów brytyjskiej telewizji cieszył się dużą popularnością w Polsce z wielu względów, m.in. jako dobry sposób na naukę języka czy też ogólnie wysoką jakość techniczną i merytoryczną programu. Chętnie też z opcji odbioru, choć nie było to łatwe, korzystali obywatele Anglii czasowo znajdujący się w Polsce i angielskie puby działające w Polsce.

Wszyscy brytyjscy nadawcy pierwotnie współpracowali z platformą Sky UK, kanały szyfrowano za pomocą systemu dostępu warunkowego VideoGuard (wtedy jeszcze NDS VideoGuard). W wyniku sporu mającego wiele płaszczyzn (m.in. opłaty do NDS za wykorzystywanie systemu) BBC wycofało się z tej współpracy w maju 2003 roku, przeniosło swoje kanały na transpondery wiązki brytyjskiej stacjonującej tam ASTRY 2D i w lipcu 2003 roku zaprzestało szyfrowania swoich kanałów. W 2005 roku dołączył także ITV, czyli w zestawie znaleźli się główni nadawcy brytyjscy. Przekaz mógł być realizowany bez zabezpieczeń, ale pod warunkiem ograniczenia sygnału terytorialnie. Satelita ASTRA 2D stacjonujący ówcześnie na 28,2°E miał możliwość emisji sygnału z wiązką sterowaną na ograniczony obszar na 16 transponderach z zakresu pasma 10,7 do 10,95 GHz i tą opcję wykorzystano.

Ponieważ jednak ASTRA 2D nie miała jeszcze przygotowanych wystarczająco precyzyjnych mechanizmów pozwalających na ograniczenie wiązki, to spora część zachodniej Europy z sygnału mogła korzystać bez większych problemów. Odbiór komplikował się w Niemczech, a w Polsce wyglądał dość nietypowo, gdyż sygnał rozkładał się nierównomiernie i niektórzy mieli dostęp do kanałów z transponderów pracujących w polaryzacji poziomej, a inni – w pionowej.

Zamieszanie wokół odbioru niekodowanych kanałów BBC/ITV w Polsce zaczęło się w lutym 2012 roku wraz z przejściem satelity ASTRA 2D na emeryturę. ASTRA 2D musiała zakończyć pracę na orbicie z uwagi na swój wiek. Na jego miejsce podstawiono czasowo (do momentu wyniesienia ASTRY 2E) ASTRĘ 1N. Przejęła ona transmisję kanałów w wiązce brytyjskiej, wyrównując różnice między polaryzacjami, ale dla większości - na gorszy poziom, gdyż operator miał już lepsze możliwości ustawienia wiązki. Nadal jednak w Polsce, przynajmniej na linii Gdańsk-Warszawa-Kraków na antenie o średnicy 180 cm dało się generalnie odebrać komplet kanałów.

W międzyczasie z końcem 2012 roku na 28,2°E pojawił się nowy satelita ASTRA 2F - z transponderami w wiązce brytyjskiej w niewykorzystywanym dotychczas wycinku pasma Ku (10,95 GHz - 11,2 GHz) i okazało się szybko, że ich odbiór jest dla wielu osób, zwłaszcza mieszkających dalej od zachodniej granicy kraju - jeszcze trudniejszy. Była to zapowiedź tego, co przyniesie identycznie skonstruowana ASTRA 2E, która docelowo miała zastąpić stacjonującą tymczasowo na 28,2°E ASTRĘ 1N. ASTRA 1N miała natomiast powędrować na 19,2°E, uwalniając z kolei ASTRĘ 2C znajdującą się tymczasowo na 19,2°E.
Satelita ASTRA 2E został wyniesiony 29 września 2013 roku na pokładzie rakiety nośnej Proton M/Breeze M. Po serii testów na tymczasowej pozycji 43,5°E satelita został przeniesiony na pozycję docelową 28,2°E i w lutym zamienił, zgodnie z planem, ASTRĘ 1N, a ASTRA 1N podmieniła ASTRĘ 2C na 19,2°E, uwalniając ją z obowiązków na 19,2°E z końcem marca.

ASTRA 2D

Satelita ASTRA 2D został wyniesiony 19 grudnia 2000 roku za pomocą rakiety Ariane 5G (lot 138). Jest wyposażony w 18 transponderów pasma Ku, zbudowany przez Boeing na platformie BSS-376HP. Pracę na 28,2°E rozpoczął 1 lutego 2001 roku po wcześniejszych testach na 24°E. Przewidywany czas pracy ASTRY 2D na orbicie określano na 10 lat. W lutym 2012 roku (14 lutego ITV i Channel 4, a 24 lutego BBC) obowiązki ASTRY 2D przejęła ASTRA 1N, ale satelita, choć nie nadaje od tego czasu żadnych kanałów, pozostał na pozycji 28,2°E (inklinuje od czerwca 2012).

ASTRA 1N

Satelita ASTRA 1N został wyniesiony 6 sierpnia 2011 roku za pomocą rakiety nośnej Ariane 5 ECA (lot 203). Jest wyposażony w 55 transponderów pasma Ku, mogących pracować pod kontrolą wiązki sterowanej (ją wykorzystano jako kierunkową na Wielką Brytanię) lub paneuropejskiej. Został zbudowany przez Astrium na bazie platformy Eurostar-3000. Pracę na 28,2°E rozpoczął 24 października 2011 roku po testach na pozycji 1,8°E. Obowiązki ASTRY 2D przejął w lutym 2012 roku i pozostał tam do lutego 2014, po czym ASTRA 1N powędrowała na 19,2°E. Przewidywany czas pracy ASTRY 1N na orbicie określa się na 15 lat.

ASTRA 2E/ASTRA 2F

ASTRA 2E, 2F i (planowana) 2G są identyczne pod względem konstrukcyjnym, są wyposażone w po 60 transponderów w paśmie Ku i po 3 w paśmie Ka, mogące pracować w wiązkach: brytyjskiej, kierowanej na Bliski Wschód lub paneuropejskiej. Są zbudowane przez EADS Astrium na bazie platformy Eurostar-3000 z przewidywaną żywotnością określaną na 15 lat. Posiadają teoretycznie takie same wiązki, choć między obiektami mogą istnieć różnicę (w Krakowie widać je na korzyść ASTRY 2F).
ASTRA 2F trafiła na orbitę jako pierwsza za pomocą rakiety nośnej Ariane 5 ECA 28 września 2012 roku (lot 209). Testy przeprowadzono na pozycji 43,5°E, a pracę na 28,2°E uruchomiono 21 listopada 2012 roku.
ASTRA 2E została wyniesiona rakietą Proton M 29 września 2013. Testy także prowadzono na pozycji 43,5°E, a satelita podjął pracę na 28,2°E 1 lutego 2014, najpierw przejmując na siebie obowiązki ASTRY 1N w wiązce europejskiej, co dla odbiorców w Polsce było niezauważalne dzięki niezmiennemu i silnemu sygnałowi.

POSZUKIWANE KANAŁY

Aktualnie sytuacja na pozycji 28,2°E jest następująca:

10,7 GHz do 10,95 GHz obsługuje ASTRA 2E w wiązce brytyjskiej,
10,95 GHz do 11,2 GHz obsługuje ASTRA 2F w wiązce brytyjskiej,
11,2 GHz do 11,7 GHz obsługuje Eutelsat 28A w wiązkach superbeam i sterowanej, obydwie umiarkowane dobrze odbieralne w Polsce (anteny o średnicy ok. 90 cm przeważnie wystarczają),
11,7 do 12,5 GHz obsługują ASTRA 2A i ASTRA 2E w wiązce europejskiej (w Polsce silny sygnał, odbiór na antenach od 60 cm),
12,5 GHz do 12,75 GHz obsługuje ASTRA 2F w wiązce europejskiej (w Polsce silny sygnał, odbiór na antenach od 60 cm).

BBC, ITV, Channel 4 i Channel 5 korzystają z wiązki brytyjskiej ASTRA 2E i ASTRA 2F, więc w punkcie zainteresowania jest odbiór z zakresu od 10,7 GHz do 11,2 GHz.

PRÓBY ODBIORU – KRAKÓW

W stałym użyciu redakcja (oprócz klasycznych anten 60-90 cm) posiada dwie większe anteny: Laminas OFC-1200 PM (120 cm x 130,5 cm) oraz Laminas AS-1800 PM (180 cm x 193,5 cm) z siłownikami oraz wyselekcjonowanymi konwerterami. Pomiarów możemy dokonywać miernikiem Televes H45 Advance i kilku innymi mniej zaawansowanymi produktami, a odbiór badamy na semi-profesjonalnej karcie DVB TBS6925 oraz kilku modelach odbiorników cyfrowych...

Dalsza część artykułu, w tym raport z prób odbioru sygnału w Krakowie przy pomocą anteny Laminas AS-2700 o wymiarach czaszy 2710 x 3015 mm, mapki pokrycia, wykazy częstotliwości, raporty odbioru w Polsce i Europie oraz ciekawe linki, w wydaniu SAT Kurier 5/2014 dostępnym od 8 maja w kioskach.

Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu tylko za zgodą wydawcy.