Co rząd chce zmienić w must carry i must offer?

dodano: 2022-12-14 10:00 | aktualizacja: 2022-12-14 12:10
autor: Anita Kaźmierska | źródło: Sejm/Konfederacja Lewiatan/PIKE/satkurier.pl

9 grudnia br. do Sejmu trafiły dwa rządowe projekty ustaw: Prawo komunikacji elektronicznej oraz Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo komunikacji elektronicznej. Budzi to wiele kontrowersji, ponieważ zawarte są tam propozycje drastycznych zmian do ustawy o radiofonii i telewizji w zakresie obowiązków must carry i must offer. Jakie to są zmiany?

Prosimy o wyłączenie blokowania reklam i odświeżenie strony.

Dziś, zgodnie z zapisami art. 43 ustawy o radiofonii i telewizji, operatorzy sieci telekomunikacyjnych są obowiązani do rozprowadzania kanałów TVP1, TVP2, TVP3, Polsat, TVN, TV4 i TV Puls (tak zwana zasada must carry). Natomiast nadawcy wymienionych kanałów nie mogą odmówić operatorom zgody na rozprowadzanie tych kanałów (zasada must offer). Co więcej, nie mogą uzależnić udzielenia takiej zgody od uiszczania jakiegokolwiek wynagrodzenia.

W projekcie ustawy rząd proponuje, by obowiązek must carry obejmował z mocy samej ustawy operatorów rozprowadzających kanały w sieci telekomunikacyjnej, z wyłączeniem podmiotów rozprowadzających kanały w naziemnej telewizji cyfrowej. Chodzi zatem o takie podmioty, jak operatorzy sieci kablowych czy operatorzy platform satelitarnych, a także operatorzy IPTV, jak również inne podmioty świadczące usługi dostępu do rozprowadzanych kanałów w określonych lokalizacjach, niezależnie od tego, czy są oni operatorami sieci telekomunikacyjnych. Nie dotyczyłoby to reemisji internetowej i mobilnej.

Ustawowym must carry objęte tylko 5 kanałów TVP - brak kanałów nadawców komercyjnych

Rząd chce ustalenia ustawowej podstawowej listy kanałów objętych must carry oraz uzupełniającej listy kanałów określanej w drodze rozporządzenia KRRiT.

Lista ustawowa objęłaby TVP1, TVP2, TVP3 (właściwy dla danego obszaru), TVP Info i TVP Kultura. Co istotne, brakuje na tej liście kanałów Polsat, TVN, TV4 oraz TV Puls, które to są uwzględnione w aktualnie obowiązujących przepisach.

- Skutkiem tego będzie zatem albo ograniczenie dostępu do cenionych przez widzów kanałów nadawców prywatnych, w tym programów TV tworzonych przez lokalnych operatorów, albo wzrost opłat abonamentowych dla użytkowników końcowych - czytamy w liście otwartym Polskiej Izby Komunikacji Elektronicznej.

Wszystkie 16 wersji TVP także na satelicie i to na koszt operatorów platform

Rząd proponuje też nałożenie obowiązku rozprowadzania TVP3 właściwego dla danego obszaru także na operatorów platform satelitarnych (dotychczas tylko operatorzy kablowi i IPTV). Jak czytamy w uzasadnieniu: nie jest właściwe, aby odbiorcy korzystający z platform satelitarnych (ponad 30% gospodarstw domowych) byli pozbawieni w ich ramach dostępu do właściwych dla ich regionu publicznych programów regionalnych. Jest to istotne także w kontekście bezpieczeństwa regionalnego i lokalnego, z uwagi na to, że programy regionalne mogą najlepiej odpowiadać na potrzeby społeczności lokalnych, na wypadek klęsk żywiołowych lub innych zagrożeń na danym obszarze.

W praktyce oznaczałoby to, że wszystkie 16 wersji TVP3 musiałyby być dostępne także na satelicie. Jak wiadomo, pojemność satelitarna dużo kosztuje, a według propozycji rządu, utrzymana zostałaby zasada nieodpłatności realizacji przez operatorów obowiązku must carry i wyraźne wskazanie jego wykonywania na własny koszt operatora. Zatem CANAL+ czy Polsat Box musieliby na własny koszt dystrybuować drogą satelitarną kanały objęte must carry, w tym wszystkie 16 wersji TVP3.

Łącznie 50 kanałów w must carry, w tym wszystkie kanały TVP dostępne w NTC

Natomiast lista uzupełniająca określana byłaby w drodze rozporządzenia KRRiT, przy czym KRRiT byłaby obowiązana objąć tą listą co najmniej te kanały TVP, które są rozpowszechniane w naziemnej telewizji cyfrowej. Dziś poza wymienionymi TVP1, TVP2, TVP3, TVP Info i TVP Kultura, są to także TVP Historia, TVP Sport, TVP ABC, TVP Kobieta, TVP Dokument, TVP Rozrywka, TVP Polonia i TVP Nauka (nie licząc tymczasowego TVP 4K), czyli 8 dodatkowych kanałów.

KRRiT mogłaby objąć listą także inne kanały, uwzględniając względy interesu publicznego. W praktyce oznaczałoby to, że kanały takie jak wspomniane wcześniej Polsat, TVN, TV4, TV Puls mogłyby trafić na listę uzupełniającą must carry.

Rząd proponuje „dla jasności zakresu obowiązku” ustawowe określenie maksymalnej liczby kanałów, które w drodze rozporządzenia mogłyby zostać objęte must carry, na poziomie 30. Pozwoliłoby to, aby praktycznie wszystkie aktualnie dostępne w naziemnej telewizji cyfrowej kanały tam trafiły, oczywiście jeśli zadecydowałaby tak KRRiT.

Kanały Polsat, TVN, TV4, TV Puls zostałyby objęte okresem ochronnym od momentu wejścia w życie ustawy aż do wydania przez KRRiT rozporządzenia na temat must carry. Kanały te mogłyby także dalej korzystać ze statusu must carry, jeżeli zostałyby objęte nowym rozporządzeniem KRRiT.

- Przewodniczący KRRiT dostaje ogromną władzę pozwalającą mu żonglować ofertą nie tylko państwowych mediów, ale i prywatnych przedsiębiorców. Będzie mógł bowiem swobodnie kształtować listę kanałów, które będą objęte tzw. zasadą must carry must offer. Jest to naszym zdaniem pogwałcenie zasad pluralizmu mediów - alarmuje Konfederacja Lewiatan.

- Ustawa różnicuje abonentów platform w zależności od stosowanej technologii, daje arbitralną kontrolę przewodniczącemu KRRIT do wybrania kanałów i ich kolejności, a poprzez wymuszanie nierynkowych modeli biznesowych, przyczyni się do drastycznego ograniczenia oferty telewizyjnej w języku polskim i erozji nadawców prywatnych. Dotyczyć to będzie przede wszystkim kanałów wyspecjalizowanych i tematycznych, w tym także kultury wysokiej, hobbistycznych, społecznych czy lokalnych, które ze względu na swoją niszowość, stoją przed ryzykiem drastycznego obniżenia zasięgu oraz przychodów z reklam - dodaje Polska Izba Komunikacji Elektronicznej.

HbbTV także w must carry, ale catch-up TV już nie

Oprócz kanałów obowiązek rozprowadzania obejmowałby także elementy uzupełniające, takie jak ułatwienia dostępu do treści (dodatkowe ścieżki dźwiękowe czy napisy), dane wspierające telewizję hybrydową (HbbTV) i elektroniczne przewodniki po programach (EPG). Jak czytamy w uzasadnieniu, służyłoby to odróżnieniu od elementów udostępnianych publicznie w sposób nierównoczesny, takich jak usługi typu catch-up, start-over czy wideo na żądanie, które pozostałyby poza must carry, choćby towarzyszyły kanałom.

Wszystkie kanały TVP na początku EPG

Nadto, rząd proponuje połączenie regulacji transmisji obowiązkowej z regulacją „odpowiedniego wyeksponowania” kanałów objętych must carry. Operatorzy, na których nakłada się obowiązek must carry, byliby obowiązani nie tylko do rozprowadzania określonych kanałów, ale także do ich „odpowiedniego wyeksponowania i zapewnienia łatwego dostępu do nich”. Jak uzasadnia rząd, służyłoby to potwierdzeniu, że kanały objęte tym reżimem powinny znajdować się w pakietach podstawowych operatorów, tak aby były dostępne dla wszystkich klientów usługi dostępu do telewizji płatnej, a nie jedynie w pakietach dodatkowo płatnych.

Obowiązek ten byłby doprecyzowany w rozporządzeniu KRRiT poprzez określenie sposobu umieszczenia kanałów objętych must carry w układzie kanałów w EPG.

Jak czytamy w uzasadnieniu, wynika to ze znacznej liczby kanałów dostępnych w ofercie operatorów i ryzyka spychania kanałów o wartości publicznej na trudniej dostępne dla odbiorcy pozycje.

Rząd chce, aby już w samej ustawie określić pozycję w EPG ustawowych kanałów objętych must carry, wskazując ich kolejność na pozycjach od 1 do 5 – kolejno dla TVP1, TVP2, TVP3, TVP Info i TVP Kultura. Rozporządzenie KRRiT uzupełniające to uregulowanie określiłoby pozycję w EPG innych kanałów TVP dostępnych naziemnie (pozycje od 6), a dopiero następnie kanałów komercyjnych objętych must carry.

- Projekt ingeruje głęboko w zasady funkcjonowania rynku mediów wymuszając zmiany w tworzeniu produktów, zasadach współpracy między uczestnikami rynku i obowiązujących umowach. Numeracja elektronicznego przewodnika po kanałach (EPG) czy pakietyzacja są ściśle powiązane z wynegocjowanymi warunkami współpracy pomiędzy nadawcami i operatorami, z uwzględnieniem potrzeb klientów. Obowiązujące umowy są długoterminowe i nie dają możliwości wprowadzenia tak rewolucyjnych zmian w ciągu kilku miesięcy - podkreśla Konfederacja Lewiatan.

- Ustawowy zamach na pilota TV oraz polski rynek telewizyjny dotyczy zdecydowanej większości gospodarstw domowych w kraju i przyczyni się do zubożenia ofert oraz wzrostu kosztów dla użytkowników - w ostrych słowach dodaje Polska Izba Komunikacji Elektronicznej.

Dystrybucja kanałów must carry na własny koszt operatora

Jednocześnie, rząd proponuje utrzymanie zasady nieodpłatności realizacji przez operatorów obowiązku must carry i wyraźne wskazanie jego wykonywania na własny koszt operatora. - Nie ma uzasadnienia dla wprowadzenia odpłatności w tym zakresie. Większość programów objętych must carry stanowi wartościową pozycję w ofercie operatora, bez której zainteresowanie odbiorców tą ofertą mogłoby być mniejsze - czytamy w uzasadnieniu. W praktyce oznaczałoby to, że przykładowo operatorzy platform satelitarnych musieliby na własny koszt dystrybuować na satelicie niemal wszystkie kanały TVP, w tym 16 regionalnych wersji TVP3, a także inne kanały objęte must carry. To łącznie 50 kanałów telewizyjnych.

- Koszty tego przedsięwzięcia sięgać mogą milionów euro i całkowicie zrzucone są na barki prywatnych przedsiębiorców. Nie uwzględniono bowiem specyfiki technologicznej świadczenia usług dostępu do telewizji zrównując sposób realizacji obowiązków pomiędzy operatorami kablowymi czy satelitarnymi. Obecnie, platformy satelitarne muszą udostępniać tylko jedną wersję kanału TVP3. Po zmianie przepisów będą musiały udostępniać wszystkie kanały regionalne telewizji publicznej, co oznacza wzrost kosztów działalności oraz konieczność pozyskania nowych pojemności satelitarnych, co jest utrudnione - informuje Konfederacja Lewiatan.

Rząd proponuje także wyraźne potwierdzenie, że operator zobowiązany do rozprowadzania kanałów może rozpocząć to rozprowadzanie po uzyskaniu pisemnej zgody nadawcy.

Jednocześnie, rząd proponuje ukształtowanie „swoistego obowiązku kontraktowania” po stronie nadawcy kanału o statusie must carry. Nadawca nie mógłby odmówić bez ważnych powodów operatorowi zgody na rozprowadzanie tego kanału ani uzależnić jej udzielenia od uiszczenia jakiegokolwiek wynagrodzenia.

Ponadto, nadawca nie mógłby uzależniać zawarcia umowy na rozprowadzanie kanału od zawarcia umowy na rozprowadzanie kanału lub pakietu kanałów innego niż ten, o który wystąpił operator. Nadawca nie miałby też możliwości różnicowania operatorom opłat za udostępniane tego samego kanału lub pakietu tych samych kanałów.

À la carte?

Natomiast operator nie mógłby uzależniać zawarcia z odbiorcą umowy o świadczenie usług rozprowadzania kanałów od zawarcia umowy o świadczenie innych usług niż rozprowadzanie kanałów lub nabycia urządzenia.

Ponadto operator zostałby zobowiązany do oferowania odbiorcy możliwości zakupu pojedynczych kanałów i nie mógłby uzależniać zawarcia umowy o świadczenie usług rozprowadzania tych kanałów od zawarcia umowy na rozprowadzanie innych kanałów lub pakietów kanałów nieobjętych przepisami.

Kanały must carry niepoprzedzane reklamami

Inną propozycją rządu jest wprowadzenie zasady bezpośredniego i natychmiastowego dostępu odbiorcy do kanału po jego wywołaniu przy pomocy oznaczenia danego kanału lub audycji w jej ramach. Oznacza to, że przed uruchomieniem przekazu na żywo danego kanału nie mogłyby być dodawane przez operatora np. reklamy.

Jak czytamy w uzasadnieniu, taka praktyka „narusza zaufanie i komfort odbiorcy, który wybierając oznaczenie usługi medialnej spodziewa się wywołania jej treści, a narażony jest na przekaz nie pochodzący od nadawcy (o czym odbiorca może nie wiedzieć) o nieokreślonym czasie trwania i nieuregulowanej zawartości (np. z punktu widzenia ochrony małoletnich, produktowych zakazów lub ograniczeń reklamy, itd.)”. Takie dodatkowe reklamy po wywołaniu kanału przez odbiorcę, a przed pojawieniem się jego sygnału są dziś dołączane np. przez WP Pilot.

Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu tylko za zgodą wydawcy.