Francuskie Calanques to wymarzony cel podróży dla osób lubujących się w górzystych, nadmorskich krajobrazach. Region ten znajduje się na terenie Marsylii, jednego z ważniejszych miast historycznej Prowansji, a od wschodu sąsiaduje ze słynnym Lazurowym Wybrzeżem. Śródziemnomorski klimat, pyszne jedzenie, niespotykana u nas roślinność, ale i rozsądne ceny za lot samolotem i nocleg z pewnością będą stanowić dodatkową zachętę do bliższego poznania tego miejsca.
Prosimy o wyłączenie blokowania reklam i odświeżenie strony.
Calanque (wymowa: kalɑ̃ːk) to szczególna forma ukształtowania terenu w postaci wąskiej i głębokiej doliny o stromych brzegach, częściowo zanurzonej w morzu. Calanque oznacza dosłownie dolinę wyrzeźbioną przez rzekę, a następnie zalaną przez morze, gdyż taka była ich geneza.
Calanques występują na wybrzeżu Morza Śródziemnego, w południowo-wschodniej Francji. Doliny te są wcięte w wapienne skały, tworząc przepiękne krajobrazy. Z wyglądu nieco przypominają skandynawskie fiordy lub wybrzeża riasowe.
Najbardziej popularnymi calanques są te znajdujące się w południowej części Marsylii. Nadano im nawet oficjalną nazwę - Calanques (pisane wielką literą), zatwierdzoną przez francuski Narodowy Instytut Geograficzny (IGN). Jednak warto dodać, że calanques występują także na Błękitnym Wybrzeżu (Côte Bleue) na zachód od Marsylii, w masywie Esterel w pobliżu Cannes oraz na Korsyce.
Wspomniany masyw Calanques rozciąga się na pasie wybrzeża o długości ponad 15 km i szerokości ponad 4 km, między zachodnimi krańcami Marsylii i miejscowością Cassis na wschodzie. Jego najwyższymi szczytami są Marseilleveyre (434 m n.p.m.) i Mont Puget (563 m n.p.m.), będące wierzchołkami dwóch osobnych masywów rozdzielonych od siebie calanque de Sugiton - Marseilleveyre na zachodzie i Puget na wschodzie.
Calanques przez cały rok przyciągają tłumy turystów dzięki obecności wielu malowniczych szlaków. Masyw jest też popularny wśród amatorów wspinaczki. W 2012 roku utworzono tam Park Narodowy Calanques. Warto dodać, że większość dolinek i plaż jest trudno dostępnych - dojazd autem nie jest możliwy, a piesza wędrówka w te miejsca może trwać nawet kilka godzin. Alternatywą jest podziwianie calanques z pokładu statku. Regularne rejsy odbywają się m.in. ze Starego Portu w Marsylii i portu Cassis. Przykładowo jedna z firm oferuje możliwość zobaczenia 12 calanques w cenie 30 euro od osoby (czas trwania: 3 godz. 15 min).
27 calanques w Marsylii, od zachodu na wschód:
calanque de Saména,
calanque du Mauvais-Pas,
calanque de l'Escalette,
calanque Blanche,
calanque des Trous,
calanque de Callelongue,
calanque de la Mounine,
calanque de Marseilleveyre,
calanque des Queyrons,
calanque de Podestat,
calanque de la Piade,
calanque du Livre,
calanque de l'Escu,
calanque de la Mélette,
calanque de Cortiou,
calanque de Sormiou,
calanque du Cancéou,
calanque de la Triperie,
calanque de Morgiou,
calanque de Sugiton,
calanque des Pierres-Tombées,
calanque de l'Œil de Verre,
calanque du Devenson,
calanque de l'Eissadon,
calanque de l'Oule,
calanque d'En-Vau,
calanque de Port-Pin.
Wyróżnia się jeszcze calanque de Port-Miou w miejscowości Cassis, calanque de Figuerolles i calanque du Mugel w La Ciotat oraz calanque de Port d'Alon w Saint-Cyr-sur-Mer.
Region ten obejmuje również kilka wysp w ramach niezamieszkanego archipelagu Riou, w tym największe: Maïre (Île Maïre) i Riou (Île de Riou). Pierwsza z nich jest położona w południowo-zachodniej części Marsylii, w bliskim sąsiedztwie przylądka Croisette (Cap Croisette) i portu Les Goudes (około 80 m). Natomiast Riou znajduje się na południu, w znacznie większej odległości od wybrzeża niż Maïre (około 3 km).
Najwyższy szczyt Maïre wznosi się na wysokość 138 m, a Riou - 191 m n.p.m. Te bezludne wyspy są domem jedynie dla zwierząt, w tym dla mew romańskich. Na Maïre można zobaczyć pozostałości budynków z czasów, gdy eksploatowane tam były złoża mineralne.
Na północny zachód od Maïre znajduje się malutka wyspa Tiboulen de Maïre z latarnią morską. Ze względu na swój nietypowy kształt nazywana jest wyspą żółwi. Natomiast okolice leżących na południu od Maïre dwóch wysepek Les Pharillons są znane jako świetne miejsca do nurkowania, z atrakcją w postaci wraku liniowca Liban na 36 m głębokości, który zatonął tam w 1903 roku.
Maïre jest oddzielona od lądu tylko wąską cieśniną o szerokości około 80 m (Passage des Croisettes). Jednak nie zaleca się przeprawy w tym miejscu ze względu na silne prądy morskie i niesprzyjające fale. Dotyczy to nie tylko amatorów pływania, lecz także rybaków i żeglarzy, którzy chcieliby pokonać tę cieśninę łodzią. Pływanie wokół wyspy Maïre jest zarezerwowane tylko dla doświadczonych sportowców.
Wyspa Riou jest uznawana za mekkę archeologów podwodnych. Podczas wykopalisk znaleziono w tym regionie m.in. starożytne amfory. Z kolei na wschód od tej wyspy odkryto w 2000 roku pozostałości samolotu Lockheed P-38 Lightning pilotowanego przez Antoine'a de Saint-Exupéry'ego. Najprawdopodobniej maszyna ta została zestrzelona w 1944 roku przez niemiecki myśliwiec. Dostęp do Riou jest ograniczony do kilku plaż. Wykorzystanie komercyjne nie jest dozwolone. Wyspa jest odwiedzana przede wszystkim przez nurków i etologów.
Masyw Marseilleveyre obejmuje również jaskinie. Najbardziej znane to Saint-Michel d'Eau Douce powyżej portu Callelongue oraz jaskinia Rollanda powyżej Montredonu. Charakterystyczne są również skały z otworami, np. Les Trois Arches w dolinie Malvallon, oraz skały stanowiące prawdziwe wyzwanie dla miłośników wspinaczki, w tym Rocher des Goudes oraz Rocher de Saint-Michel nad Callelongue.
Dostęp do masywu Marseilleveyre jest zabroniony, z wyjątkami, w okresach zagrożenia pożarowego, zwłaszcza w lipcu i sierpniu, a nawet we wrześniu. Najlepiej więc zaplanować wycieczkę w ten region poza sezonem wakacyjnym - jesienią lub na wiosnę.
Dojazd do Calanques z centrum Marsylii jest możliwy m.in. transportem publicznym (RTM). Ja skorzystałam z linii nr 19, która dociera do przystanku końcowego Madrague de Montredon, nieopodal jednego z punktów wyjściowych na masyw Marseilleveyre.
Przed wypadem w Calanques zachęcam do pobrania na telefon aplikacji Mes Calanques (Android i iOS), gdzie można podejrzeć mapkę z zaznaczonymi szlakami, a także znaleźć wiele praktycznych informacji. Niestety aplikacja jest dostępna tylko w języku francuskim (brak polskiego czy chociażby angielskiego).
Z wspomnianego przystanku Madrague de Montredon należy przejść na drugą stronę ulicy i kierować się na południe ścieżką wiodącą pośród drzew i krzewów. Uwagę na początku szlaku przyciągają olbrzymie agawy amerykańskie, których łodygi sięgają kilkunastu metrów wysokości, a ich mięsiste i sztywne liście przewyższają swoim rozmiarem wysokość człowieka. Przy ścieżce stoi też drewniana ławka, na której można na chwilę przysiąść, by poobserwować piękne morze i wyspy archipelagu Frioul ze słynnym zamkiem d’If.